Mikroplastikler, beş milimetreden daha kısa, yani bir kalem silgisinden daha küçük plastik parçalarıdır. Bu minik parçacıklar, insan sağlığı üzerinde ciddi tehditler oluşturabilir; kansere, DNA hasarına, hücre hasarına ve diğer sağlık sorunlarına yol açma potansiyeline sahiptirler. Günlük yaşamda plastik kaplarda saklanan yiyecek ve içeceklerin çoğu bu zararlı mikroplastiklerden etkilenirken, bazı ürünlerde mikroplastik oranı daha yüksek olabilmektedir.
Plastik üzerine kapsamlı çalışmalarıyla tanınan Beatrice the Anti-Plastic Lady, Daily Mail’e mikroplastik açısından zengin olan yaygın yiyecek ve içecekleri paylaştı. Bu ürünlerin sağlık üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirmek için daha güvenli ve sağlıklı alternatifler önerdi.
1- Deniz Ürünleri
Deniz ürünlerinin mikroplastik taşıdığı uzun zamandır bilinse de, bu konuda endişeleri artıran yeni veriler ortaya çıkmıştır. Beatrice, okyanuslardaki mikroplastik miktarının her altı yılda iki katına çıktığını ve bunun deniz ürünlerine yansıdığını ifade ediyor. Özellikle midye, istiridye, yengeç ve hemen hemen her tür balığın yüksek miktarda mikroplastik içerdiği araştırmalarla kanıtlanmıştır.
Yapılan bir çalışmaya göre, büyük miktarda kabuklu deniz ürünü tüketen bireylerin her yıl yaklaşık 11 bin mikroplastik parçacığı yuttuğu tahmin edilmektedir. Bu nedenle deniz ürünleri tüketiminin azaltılması önerilmektedir.
2- Tuz
Beatrice, işlenmemiş deniz tuzunun yüksek oranda mikroplastik içerdiğini belirtmektedir. İlginç bir şekilde, yapılan araştırmalar ABD’deki geleneksel sofra tuzunun, Asya ülkelerinde kullanılan işlenmiş tuzlara göre çok daha düşük miktarda mikroplastik içerdiğini ortaya koymuştur. Bu durum, rafine edilmemiş tuzların hasat edildikleri okyanuslardan gelen plastik kirliliğini içermesi ve işleme süreçlerinin çoğu mikroplastik parçacığını ortadan kaldırma işlevi görmesi ile açıklanmaktadır.
Pembe Himalaya deniz tuzu ise, çıkarılmasında kullanılan yöntemler nedeniyle mikroplastik açısından özellikle yüksek bir içerik taşımaktadır. En güvenli alternatif olarak yüksek oranda işlenmiş Amerikan sofra tuzu önerilmektedir.
3- İşlenmiş Geleneksel Süt Ürünleri
Beatrice, yiyeceklerin orijinal kaynağından ne kadar uzaktaysa, plastikle o kadar fazla temas ettiğini vurgulamaktadır. Araştırmalar, toz peynir ve normal süt gibi yüksek oranda işlenmiş süt ürünlerinin, minimum düzeyde işlenmiş alternatiflere göre çok daha fazla mikroplastik içerdiğini göstermektedir.
Bu nedenle, yerel kaynaklı organik süt ve çiğ peynir gibi daha az işlenmiş süt ürünlerinin tercih edilmesi önerilmektedir. Ancak, çiğ süt ürünlerinin de bazı sağlık riskleri taşıdığı unutulmamalıdır.
4- Püre Haline Getirilmiş Yiyecek Poşetleri
Paketli atıştırmalıklar, özellikle küçük çocuklar arasında popülerdir, ancak bu poşetlerdeki püre haline getirilmiş meyve ve sebzelerin mikroplastik sızdırdığı gözlemlenmiştir. Isı, bu yiyeceklere sızan toksik kimyasalların ve mikroplastiklerin miktarını artırmaktadır. Beatrice, bu poşetlerin çoğunun pastörize edildiğini ve ısıtıldığını belirtmektedir. Tavsiyesi, bu tür paketleri bırakıp çocuklara mümkün olduğunca taze, işlenmemiş meyve ve sebzeler verilmesidir.
5- Retort Folyo Poşetlerdeki Yiyecekler
Beatrice, ton balığı, mercimek veya fasulye gibi yiyeceklerin, bebek maması poşetlerine benzer şekilde, satıldıkları retort folyo poşetlerde pişirildiğini açıklamaktadır. Bu tür yiyeceklerin mikroplastik içerebileceğine dikkat çeken Beatrice, evde kuru fasulye ve mercimek pişirerek bu ürünlerden uzak durulmasını önermektedir.
6- Naylon Poşetlerde Çay
Naylon çay poşetleri, sıcak suya atıldığında çayınıza yüksek miktarda mikroplastik bırakmaktadır. Yapılan bir araştırmaya göre, tek bir naylon poşet çayın 90 derece suda demlenmesi sonucunda bir fincan çaya yaklaşık 11,6 milyar mikroplastik ve 3,1 milyar nanoplastik bırakıldığı tespit edilmiştir. Nanoplastikler, insan hücrelerine girebilecek kadar küçük olmaları nedeniyle sağlık açısından endişe verici bir durum oluşturmaktadır. Dökme çay yaprakları kullanmak ve tekrar kullanılabilir paslanmaz çelik süzgeçler tercih etmek bu sorunu aşmanın yollarından biri olarak görülmektedir.
7- İşlenmiş Et
Araştırmalar, Amerikan marketlerindeki farklı et ürünlerinin mikroplastik içeriğini incelemiş ve aşırı işlenmiş ürünlerin gram başına en fazla mikroplastik içerdiğini bulmuştur. Bu tür ürünler arasında ekmekli karides, tavuk nugget ve bitki bazlı protein nugget gibi seçenekler bulunmaktadır. Beatrice, minimum düzeyde işlenmiş ürünleri tercih etmenin önemini vurgulamaktadır.
8- Bal
Dünya genelinde yapılan araştırmalar, balın mikroplastik açısından kirlenmiş olduğunu göstermektedir. Bu kirliliğin kaynağı, arıların kirli ortamlarda polen toplarken plastik parçacıklarını toplamalarıdır. Kentsel ortamlarda üretilen balın, kırsal ortamlarda üretilen baldan daha fazla mikroplastik içerdiği bulunmuştur. Beatrice, daha kırsal bir yerden gelen balı tercih etmenizi önermektedir.
