Mahya Gelenekleri: Ramazan’ın Işıltısı
Mahya, İstanbul’da Ramazan aylarının vazgeçilmez geleneklerinden biri olup, camilerin minarelerine asılan ve bu kutsal ayın ruhunu yansıtan özel ışıklandırma ve yazı süslemeleridir. İlk olarak selatin camilerinin minarelerinde yer alan mahyalar, zamanla dünyanın dört bir yanındaki camileri de süslemeye başlamıştır. Peki, mahya nedir? Bu gelenek nasıl ortaya çıkmıştır? İlk mahya nerede ve ne zaman kullanılmıştır? İşte bu soruların cevapları ve daha fazlası.
Mahya Nedir?
Mahya, ilk kez ortaya çıktığında kandillerle aydınlatılan bir gelenek iken, günümüzde elektrikli ampullerle camilerin minarelerinde sergilenen yazılardır. Ramazan aylarında camileri süsleyen mahyalarda genellikle Kur’an-ı Kerim’den ayetler, dinî mesajlar ya da özlü sözler yer alır. Bu uygulama, toplumsal bir dayanışma ve manevi bir atmosfer yaratma amacını taşır.
İlk Mahya Nerede ve Ne Zaman Kullanıldı?
Tarihte ilk mahya, Sultan 1. Ahmet döneminde, 1616 yılında kullanılmıştır. 14. Osmanlı padişahı olan 1. Ahmet’in yaptırdığı ve kendi adıyla anılan Sultanahmet Camii’nde ilk defa uygulanan mahya, kandillerle ışıklandırılmıştır. Bu dönemde hattat Hafız Kefevi tarafından padişaha sunulan mahya, caminin yüksek minarelerine asılarak halkın ilgisini çekmiştir.
İlk Mahyalar Nasıldı?
17. yüzyıldan itibaren kullanılmaya başlanan mahyalar, başlangıçta kandillerle aydınlatılıyordu. Kandillerin daha uzun süre aydınlatılması için zeytinyağı kullanılmaktaydı; ancak bu yöntemle mahyalar en fazla üç saat boyunca aydınlatılabiliyordu. Gelişen teknoloji ile birlikte elektriğin kullanımının yaygınlaşması, mahya uygulamalarında da devrim niteliğinde bir değişime yol açtı. Böylece, kandillerin yerini ampuller alarak, mahyaların daha uzun süre ve daha etkili bir şekilde aydınlatılması sağlandı.
