CryoSat-2: On Yıldır Buz ve Kar Verileri Toplayan Uzay Aracı
Airbus tarafından üretilen CryoSat-2, on yıldan beri kar ve buz verilerini toplamakta olan önemli bir uzay aracıdır. Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) kar ve buz uydusu olan CryoSat-2, 8 Nisan 2010 tarihinde Kazakistan’daki Baikonur Cosmodrome’dan yörüngeye fırlatılmıştır. Başlangıçta üç buçuk yıl süresince görev yapması beklenen bu uydu, 2010 yılından bu yana başarılı bir şekilde faaliyet göstermektedir. CryoSat-2, nominal görev ömrünü aşarak önemli bir başarıya imza atmıştır.
Airbus tarafından üretilen 720 kilogramlık uzay aracı, 2021 yılı sonuna kadar çalışmaya devam edeceği bilgilerini sağlamaktadır. Son on yıl içinde uydu, yüzde 99 oranında bir operasyonel kullanılabilirlik elde etti ve 1.400 kilometre uzunluğunda kitaplık rafına eşdeğer 350 terabayt veri sağladı. CryoSat-2, bu süre zarfında dünyanın değişen buz örtüsü ve kalınlığı hakkında zengin bilgiler sunarak oşinografi, hidroloji ve jeodezi alanlarında değerli bir veri kaynağı haline geldi. Bu veriler, orijinal hedeflerin ötesinde çok sayıda önemli sonuç üretme potansiyeline sahipti.
CryoSat-2, aynı zamanda krayosferin yapısını ve iklim üzerindeki etkilerini anlamada da önemli katkılarda bulundu. Açıklamalara göre, dünyanın kara yüzeyinin onda biri sürekli olarak buz tabakaları veya buzullarla kaplıdır. Krayosferin parlak albedosu, güneş ışığını uzaya yansıtarak bölgesel hava durumunu ve küresel okyanus akımlarını etkileyen bir faktör olarak küresel iklimin önemli bir düzenleyicisi konumundadır. Ayrıca, dünyanın tatlı suyunun yüzde 77’si buz içerisinde bulunmakta ve krayosfer, küresel ısınmanın etkilerine son derece duyarlı görünmektedir.
CryoSat tarafından sağlanan veriler, Antarktika’dan kaynaklanan buz kayıplarının 1992 yılından bu yana küresel deniz seviyelerini 7,6 milimetre artırdığını göstermektedir. Bu artışın beşte ikisi, yani 3,0 mm, son beş yılda gerçekleşmiştir. Antarktika, küresel deniz seviyesini 58 metre yükseltecek kadar donmuş su barındırmaktadır. Buz kaybının boyutunu bilmek, eriyen buz kütlelerinin küresel iklim değişikliği üzerindeki etkisini anlamak için kritik bir öneme sahiptir. Bu bağlamda, Grönland’ın son 16 yıl içinde 266 milyar ton buz kaybettiği belirtilmiştir.
CryoSat’ın sağladığı verilerin faydaları arasında, deniz buzu, rüzgar ve dalgaları kapsayan operasyonel hizmetler ile denizcilik için yapılan batimetri ve buzdağı izleme imkanları bulunmaktadır. Radar altimetreleri, değişen buz yüksekliği ve kütlesi hakkında önemli veriler toplayabilmektedir. ESA’nın CryoSat’ı, özellikle deniz buzu ve kara buzu marjlarının kalınlığını doğru bir şekilde ölçmek için tasarlanmış ilk altimetre görevi olarak öne çıkmaktadır.
CryoSat’ın çift antenli radarı SIRAL, yüzeyi çok hassas bir şekilde tararken gözlerin üç boyutlu bir görüşe olanak tanıdığı şekilde derinlik algısı sunmaktadır. Uzmanlarca radar interferometrisi olarak adlandırılan bu sistemle, ortalama bir ila üç santimetre hassasiyete ulaşılabilmektedir. Ayrıca, kutup denizlerinde, buzullarda veya buz tabakalarında çok dik duvarları olan homojen olmayan buz yapıları hakkında da veri toplanabilmektedir. CryoSat’ın radar altimetresi, gece gündüz çalışabilmekte ve bulut örtüsüne de nüfuz edebilmektedir. Bu özellikler, bulutlarla kaplı büyük kutup buz tabakalarının izlenmesini büyük ölçüde kolaylaştırmaktadır.
Havacılık, uzay ve ilgili hizmetlerde küresel anlamda faaliyet gösteren Airbus, 2019 yılında yaklaşık 135 bin kişiye istihdam sağlamış ve 70 milyar avro gelir elde etmiştir. Airbus, yolcu uçağı segmentinde en geniş ürün yelpazesi sunarken, tanker, savaş, ulaştırma ve görev uçakları ile Avrupa’nın en önemli uzay girişimi olarak tanınmaktadır. Dünya çapında verimli sivil ve askeri helikopter çözümleri sunan Airbus, aynı zamanda dünyanın önde gelen en büyük uzay şirketi olarak bilinmektedir.
