Hollywood’da Grevler ve Sinema Sektöründeki Değişimler
ABD’de sinema sektörü, son dönemde yaşanan grevlerle büyük bir çalkantı içinde. Mayıs ayında senaristlerin grev kararı almasının ardından, bu ay içerisinde 160 binden fazla oyuncuyu temsil eden SAG-AFTRA sendikası da grev ilan etti. Bu durum, Hollywood tarihinde 63 yıl sonra bir ilk olarak kaydedildi. Oyuncular, daha iyi ücretler talep ediyor; özellikle tekrar gösterimler için yapılan ödemelerden daha fazla pay istiyorlar. Ayrıca, yapay zeka tarafından oluşturulan karakterlerin, gerçek oyuncuların yerini alabilmesine karşı koruma sağlanması amacıyla düzenlemeler talep ediyorlar. Senaristler de benzer şekilde, senaryoların yapay zeka tarafından yazılmasına karşı çıkıyor.
Bu grevler neticesinde birçok yapımın çekimleri durduruldu. Dolayısıyla, Netflix, Disney+, Amazon Prime gibi dijital platformların kullanıcıları ve sinemaseverler, yeni ABD yapımı içeriklerin gelmemesine hazırlıklı olmalılar. Askıya alınan projeler arasında Ridley Scott’ın “Gladiator 2”, Tim Burton’ın “Beetlejuice 2”, Star Wars serisi “The Mandalorian”ın 4. sezonu, “Bad Boys 4” ve “The Sandman”in 2. sezonu gibi önemli yapımlar yer alıyor. Bu daha başlangıç…
GERİ DÖNÜŞ YOK…
Peki, 60 yıl önceki grev süreci nasıl sonuçlanmıştı? O dönemde stüdyolar, bir noktada oyuncular ve senaristlerin sağlık sigortası ve emeklilik primlerinin ödenmesi gibi taleplerini kabul etmek zorunda kalmışlardı. 1960’lı yıllarda ortaya çıkan büyük bütçeli ancak hayal kırıklığı yaratan filmler, 1970’lerde daha mütevazı bütçeli ama kaliteli yapımlara yol açmıştı. Örneğin, “Dog Day Afternoon”, “Taxi Driver” ve “Network” gibi eserler, sinema dünyasında önemli bir değişim yaratmıştı. Ancak günümüzdeki grevin çözümü, o yıllardaki kadar basit olmayabilir. Çünkü mevcut grev, dijitalleşme ile doğrudan bağlantılı.
Bu durumu, 2000’lerin başlarındaki müzik üretim ve tüketiminin dijital “mp3”ler tarafından değiştirilmesine benzetmek mümkün. Sinema sektörü de benzer bir değişim sürecinden geçiyor ve bu değişimin geri dönüşü yok. Yaratıcılar (yazarlar ve oyuncular), stüdyolar (yapım şirketleri ve dijital platformlar) ve tüketici arasında bir üçgen düşünelim. Günümüz kapitalizminde seyircinin bu tablodan kârlı çıkma şansı oldukça düşük. Daha detaylı bir analiz yapacak olursak, yaratıcılar, stüdyoların kendilerine yeterince ödeme yapmadığı gerekçesiyle greve gitmiş durumda. Stüdyolar ise, tüketicinin kendilerine “nispeten” az para ödediğini savunuyor. Bu, bir noktaya kadar doğru; çünkü dijital platformların aylık abonelik ücretleri, sinema biletlerinden daha ucuz ve sınırsız sayıda içerik sunuyor.
Ancak bu tabloda, yaratıcılar ile yapımcılar arasındaki problemin, kesinlikle bizim lehimize çözüleceğini düşünmek saflık olur. Stüdyoların ve dijital platformların kârlarından feragat edeceğini beklemek gerçekçi değil. Aynı şekilde, yaratıcıların da emeklerinin karşılığını almaktan vazgeçmesini beklemek hayalperestlik olur. Sorun çözüldüğünde, kendimizi belki de birkaç kat daha fazla para öderken bulabiliriz. Bu da, abonelik iptallerine ve yeni bir krize yol açabilir…
BÜTÇELER AZALABİLİR
Bir başka çözüm yolu ise, 70’lerdeki sinema dönüşümünü dikkate almak olabilir. Geçen hafta vizyona giren “Barbie” ve “Oppenheimer” filmlerinin toplam bütçesi (145 milyon + 100 milyon) Marvel’ın son filmi “Thor: Love and Thunder”ın tek başına 250 milyon dolarlık bütçesinden daha az. Hatta Marvel’ın daha az izlenen “Secret Invasion” adlı Disney+ dizisinin bütçesi bile 212 milyon doları buluyor. Yani stüdyoların paralarını bu kadar savurması da bir çözüm değil. Ancak günümüz tüketim alışkanlıkları nedeniyle, daha az sayıda ve mütevazı bütçeli dizi/film üretimine geçilmesi pek olası görünmüyor. Dijital platformlarda sıkça rastladığımız, izlediğimiz dizinin ikinci sezonunun iptal edilmesi ya da içeriklerin platformdan kaldırılması gibi durumlarla daha fazla karşılaşabiliriz.
Hollywood’da bir şeylerin değişeceği kesin, ama bu değişimin nasıl olacağını zamanla hep birlikte göreceğiz.
