2009-2013 yılları arasında NATO Avrupa Müttefik Kuvvetleri Komutanı olarak görev yapmış emekli ABD’li amiral James Stavridis, Bloomberg’de yayımlanan “NATO devriyeleri Ukrayna’nın tahılını Putin’den koruyabilir” başlıklı makalesinde Rusya’nın tahıl anlaşmasından çekilmesinin ardından, Karadeniz’deki Ukrayna limanlarına giden gemilerin “potansiyel askeri kargo taşıyıcıları” olarak değerlendirilmesi konusuna dikkat çekti. Stavridis, bu durumun tahıl ve diğer tarım ürünleri nakliyatçılarının sigorta yaptırmalarını imkânsız olmasa da oldukça zorlaştıracağını belirterek, böylece fiilen bir ablukanın ortaya çıkabileceğini vurguladı.
Amiral, Putin’in gıda tedarikini keserek açlığı bir silah olarak kullanma stratejisini eleştirerek, “Uluslararası hukuka göre bu tür ablukalar yasadışıdır ve açık denizlerdeki özgürlüğü doğrudan kısıtlayacaktır. Taraflar arasında ilan edilmiş bir savaş durumu yoktur; Putin’in ifadesiyle bu yalnızca ‘özel bir askeri operasyon’ olarak adlandırılmaktadır” dedi.
Stavridis, Putin’in eylemlerine karşılık olarak Karadeniz’de yeni bir “Earnest Will” operasyonu önerdi ve “Bu başarılı operasyon, bugün yasadışı bir ablukanın nasıl aşılacağına dair kaba bir taslak sunmaktadır. Operasyonel olarak, Earnest Will tarzında bir yapı oluşturmak mantıklıdır” şeklinde konuştu. Ayrıca, “Kırım’daki limanlar dışında faaliyet gösteren Rus Karadeniz Filosu’nun yerini takip eden devriyeler gerçekleştirmek” gerektiğini belirtirken, “tahıl gemilerine yönelik olası Rus hava saldırılarına karşılık vermek için önemli bir hava bileşenine” ihtiyaç duyulduğunu vurguladı.
Stavridis, birkaç savaş uçağı filosunun Türkiye’deki NATO üslerine veya daha muhtemel olarak Romanya ve Bulgaristan’a görevlendirilebileceğini ifade ederek, “Uydu komuta ve kontrolü şarttır; hava ve deniz insansız hava araçları da entegre edilebilir” dedi.
Riskler ve Zorluklar
Bu adımların “son derece karmaşık ve riskli” olacağına dikkat çeken Stavridis, günün sonunda Rusya ve NATO’nun “fiili olarak doğrudan karşı karşıya gelebileceğini” belirtti. Ayrıca, başka risklerin de bulunduğunu vurgulayarak, “Karadeniz’e geçişi kontrol eden Türkiye, iş birliği konusunda siyasi olarak isteksiz davranabilir. Ayrıca, Earnest Will Operasyonu sırasında İran’a ait bir ticari uçağın kaza ile düşürülmesinde olduğu gibi, kasıtsız bir ‘ikincil hasar’ olayı yaşanması da olasıdır” diye ekledi.
Stavridis, Rusya’nın bu durumda NATO ile doğrudan bir çatışmaya girmeyeceğini savunarak, “Putin öfkelenir, homurdanır ve tehditler savurur fakat NATO’yu ya da Karadeniz’deki savaş gemilerinden oluşan ABD liderliğindeki bir koalisyonu doğrudan karşısına alması pek olası değildir. Putin’in, 1980’lerde İran’ın başına gelenleri göz önünde bulundurması iyi olur: çok sayıda savaş gemisi batırıldı ve abluka aşıldı” şeklinde konuştu.
Earnest Will Operasyonu Nedir?
İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana gerçekleştirilen en büyük deniz devriye operasyonu olan Earnest Will Operasyonu, 1987 ve 1988 yıllarında Kuveyt’e ait tankerlerin İran saldırılarına karşı Amerikan ordusu tarafından korunması amacıyla düzenlenmiştir. ABD Donanması, 23 Temmuz 1987 tarihinde Earnest Will Operasyonu’na başlamıştır. Bu kapsamda, USS Crommelin, USS Fox, USS Worden, USS Kidd ve USS Klakring gibi savaş gemileri, Kuveyt petrol tankerlerine eşlik etmek üzere görevlendirilmiştir. ABD Donanması’na ait savaş gemileri operasyonun en görünür kısmını oluştururken, AWACS radar uçakları gözetleme yapmış ve helikopterler de gemilere olası saldırılara karşı tetikte kalmıştır.
