Böbrek Taşları ve Çocuk Sağlığı
Prof. Dr. Önder Yavaşcan, çocuklarda en sık görülen böbrek taşı tiplerinin kalsiyum oksalat ve kalsiyum fosfat taşları olduğunu belirtmektedir. Çocukların beslenme alışkanlıklarının, böbrek taşlarının oluşumunda önemli bir rol oynadığını vurgulayan Yavaşcan, taş oluşumunun başlıca sebeplerini şu şekilde sıralamıştır:
- Genetik yatkınlık
- Yaş ve vücut ağırlığına uygun olmayan su tüketimi
- Tuzlu gıdalar, işlenmiş etler, soslar ve paketlenmiş gıdaların yoğun tüketimi
- Gazlı içeceklerin fazla tüketimi
- İdrar yolu enfeksiyonları
- İdrar yolu tıkanıklıkları
- Reflü hastalığı
- Gereksiz vitamin kullanımı
Gaz Sancısı ve Kanlı İdrarı Hafife Almamak
Böbrek taşlarının çocuklarda sinsi bir şekilde ilerleyebileceğini belirten Yavaşcan, bu hastalığın belirtilerinin bazen göz ardı edilebileceğine dikkat çekmektedir. “Çocuklarda bazı böbrek taşları belirti vermeyebilir. Ancak, taş idrar yolunda hareket etmeye başlarsa, çeşitli belirtilere yol açabilir,” diyor Yavaşcan ve ekliyor:
- Böbrek bölgesinde ani ve şiddetli ağrı
- Mide bulantısı ve kusma
- Kasık ağrısı
- İşeme sırasında yanma veya ağrı
- İdrarda kan
- Ateş
- İdrar yolu enfeksiyonu bulguları
Küçük çocuklarda ise huzursuzluk ya da gaz sancısı olarak yanlış yorumlanabilecek ağlama nöbetleri de bu belirtiler arasında yer almaktadır. Ultrasonografi, hastaya zarar vermeyen ilk başvurulan ve yaygın olarak kullanılan tanı yöntemidir. Eğer ultrasonografide taş tespit edilemezse, ancak şüphe devam ediyorsa, bilgisayarlı tomografi (BT) çekilmesi önerilmektedir.
Tekrarlama Eğiliminde
Böbrek taşlarının tekrar etme eğiliminde olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Yavaşcan, çocuklarda beslenme alışkanlıklarına dikkat edilmesi gereken noktaları şu şekilde özetlemektedir:
- Sıvı tüketimini artırın ve içilen su miktarını düzenli olarak takip edin.
- Tuz tüketimi, işlenmiş etler, soslar, paketlenmiş gıdalar ve gazlı içeceklerin tüketimini sınırlayın.
- Sebze ve meyve tüketimini artırarak sağlıklı beslenmeyi teşvik edin.
- Gereksiz ve bilinçsiz vitamin ve takviye edici ürünlerden kaçının.
Tedavi Sürecinde Öncelik Taşın Büyüklüğü ve Yakınmalar
Prof. Dr. Yavaşcan, taş kırma ve üreterorenoskopik yöntemlerle ilgili olarak şunları söylemektedir: “Eğer taş bir çocukta ağrıya ve çeşitli semptomlara neden oluyorsa ya da idrar yolunda tıkanmaya yol açıyorsa, taş boyutları tedavi ile düşmeye uygunsa, ilk tedavi yöntemleri arasında serum tedavisi, ağrı kesiciler ve kanal genişleticilerle yakınmaları azaltmak ve taşın düşürülmesini kolaylaştırmak yer alır. Bu durum şiddetli ise hastanın hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gerekmektedir.”
Yavaşcan, taşların büyük olduğu durumlarda şikayetlerin çok şiddetli olabileceğini veya tıbbi tedavinin taşın düşürülmesinde etkili olmayabileceğini ifade etmektedir. Bu tür durumlarda taş kırma tedavileri (litotripsi) ile taşın küçük parçalara ayrılması sağlanır. Taş kırma işlemine uygun olmayan hastalarda ise üreterorenoskopik yöntemler uygulanarak idrar yollarına endoskopik olarak girilerek taşa ulaşılabilir ve taş ya kırılabilir ya da doğrudan çıkarılabilir. Ayrıca, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu ile birlikte görülen taş hastalarında reflü mutlaka araştırılmalıdır,” diye konuşmaktadır.
