Besin Zehirlenmeleri ve Önlemleri
Besinler aracılığıyla insan vücuduna taşınan bakteriler, virüsler, parazitler, toksinler ve kimyasal maddeler, besin zehirlenmelerine yol açabilir. Özellikle yaz aylarında artan sıcaklıklar, bu tür zehirlenme vakalarının sayısında ciddi bir artışa neden olmaktadır. Diyetisyen Gültaç Dayı Çamır, besin zehirlenmelerine sebep olan dört ana bakteri türü bulunduğunu belirtmektedir. Bu bakterilerden ilki, en yaygın olarak karşılaşılanı olan “stafilokok”tur.
Stafilokok bakterisi, et, süt, süt ürünleri ve iyi yıkanmamış malzemelerle hazırlanan salatalarda sıkça görülmektedir. Gültaç Dayı Çamır, bu bakterinin neden olduğu zehirlenmelerin, bakterili besin alındıktan sadece iki veya üç saat sonra belirtilerinin ortaya çıktığını ve en sık görülen belirtinin kusma olduğunu vurgulamaktadır.
Ölümcül Zehirlenmelere Dikkat!
Et, süt ve salata gibi gıdaların sebep olduğu besin zehirlenmelerinde karşılaşılan bir diğer bakteri türü ise “shigella”dır. Bu bakterinin neden olduğu zehirlenmelerde, belirtilerin ortaya çıkma süresi genellikle bir veya iki gün olarak gözlemlenmektedir. Gültaç Dayı Çamır, “Bu bakteri bulantı, kusma, ateş, kramplar, karın ağrıları ve dışkıda kan gibi belirtilerle kendini gösterir” şeklinde açıklamaktadır.
En ciddi ve ölümcül besin zehirlenmesine yol açabilen bakterilerden biri “clostridium botilinum”dur. Bu bakteri, konserveler, etler, sebzeler ve meyvelerde bulunabilmektedir. Gültaç Dayı Çamır, “Bu bakteri felç yapabilir, solunumu durdurabilir ve ölümle sonuçlanabilir” diye eklemektedir.
Et Tüketiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Diyetisyen Gültaç Dayı Çamır, et tüketimi konusunda dikkat edilmesi gereken önemli noktaları şöyle sıralıyor: Öncelikle, fiyatı düşük ve nereden geldiği belirsiz olan, nasıl muhafaza edildiği bilinmeyen açık ürünlerin satın alınmaması gerektiğini belirtmektedir. Et alırken, standartlara uygun şekilde işletilen şarküterilerden alışveriş yapmanın önemine değinmektedir. Ayrıca güvenilir markaların paketli ürünlerinin de tercih edilebileceğini ifade etmektedir.
“Paketli ürün alırken, paketin hasar görmediğinden emin olun. Mutlaka etiket okuma alışkanlığı edinin. Üzerinde yazılı olan üretim ve son tüketim tarihlerini kontrol edin. Hayvanlardan geçebilecek hastalıklara karşı sütü çiğ tüketmekten kaçının” şeklinde uyarılarda bulunmaktadır.
Besinleri Koruma Önerileri
Besinlerin bozulmasını önlemek için en pratik yöntemlerin başında buzdolabında veya dondurucuda saklamak gelmektedir. Gültaç Dayı Çamır, pişirilmiş gıdaların hemen tüketilmeyecekse iki saat içinde buzdolabına konulması gerektiğini vurgulamaktadır. Buzdolabında bulunan ve tüketilmesi planlanan yemeğin, en az yetmiş derece üzerinde ısıtılması gerektiğini ve aynı yemeğin tekrar tekrar ısıtılmaması gerektiğinin altını çizmektedir.
“Dondurucudan çıkardığınız besinleri çözüldükten sonra tekrar dondurmayın. Pişmiş yiyeceklerle çiğ yiyeceklerin birbirine temasından kaçının. Kişisel hijyeninize dikkat edin. Besin hazırlığını yapan bireylerin ellerini mutlaka sabunla en az iki dakika yıkamaları besin zehirlenmelerini önlemek açısından son derece önemlidir. Ayrıca elinde kesikler veya açık yaralar bulunan kişilerin besin hazırlığı yapmamaları, zorunlu durumlarda ise bu yaraların hiçbir şartta besinlerle temas etmeyecek şekilde sarılarak eldiven kullanmaları gerekmektedir” açıklamasında bulunmaktadır.
Sebze ve Meyveler İyice Yıkanmalı
Özellikle çiğ et, yumurta veya kümes hayvanları gibi riskli besinleri hazırladıktan sonra ellerin mutlaka iyice yıkanması gerektiğini vurgulayan Çamır, bu tür gıdalar ile pişirilmeden tüketilecek sebze ve meyveleri hazırlarken ayrı doğrama tahtası ve bıçakların kullanılmasını önermektedir.
“Sebze ve meyveler iyice yıkandıktan sonra tüketilmelidir. Besinlerinizin iyi piştiğinden emin olun. Yeterli süre ve sıcaklıkta pişmeyen yiyecekler, zararlı bakterilerin sindirim sistemine taşınmasına yol açabilir. İshal ve kusma durumunda mutlaka dinlenmeli, temiz su, ayran, maden suyu ve şekersiz çay ile sıvı alımınızı artırmalısınız. İshal durumunda; pirinç lapası, yoğurt, muz, şeftali ve haşlanmış patates gibi besinleri tüketmelisiniz.”
