Tüberküloz (Verem) Hakkında Bilgiler
Tüberküloz, dünya genelinde en yaygın ölüm nedenleri arasında yer alan ve ciddi bir halk sağlığı sorunu oluşturan bir hastalıktır. Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri arasında, “2030 yılına kadar tüberküloz epidemisini sona erdirmek” amacı da bulunmaktadır. Peki, Dünya Tüberküloz Günü’nün anlamı nedir? Bu önemli gün ne zaman kutlanır? Verem hastalığı nedir ve belirtileri nelerdir? İşte bu konularla ilgili detaylı bilgiler…
Dünya Tüberküloz Günü Neden 24 Mart?
Dünya Tüberküloz Günü, 24 Mart 1882 tarihinde Robert Koch tarafından M. tuberculosis basilinin keşfedilmesinin anısına her yıl kutlanır. Bu keşif, tüberküloz hastalığının teşhis ve tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine büyük katkı sağlamıştır. 24 Mart Dünya Tüberküloz Günü‘nün temel amacı, bu hastalık ve onunla mücadele konusunda toplumun ve sağlık çalışanlarının bilinçlendirilmesini sağlamak ve tüm kesimlerin dikkatini bu önemli sağlık sorununa çekmektir.
Verem Nedir?
Verem hastalığının etkeni, “Mycobacterium tuberculosis” adı verilen bir bakteridir. Verem basilinin kaynağını, tedavi edilmemiş veya düzenli tedavi almayan aktif akciğer ve gırtlak (larinks) veremi olan hastalar oluşturur. Bu bakteri, hava yoluyla bulaşır; hasta bireylerin öksürmesi veya hapşırması sonucunda ortama yayılan mikropların solunum yoluyla alınmasıyla hastalık bulaşır. Genellikle hastaların aile bireyleri ve yakın çalışma arkadaşları arasında bulaşma riski daha yüksektir. Tedavi edilmeyen her hasta, yılda 10-15 kişiye tüberküloz hastalığını bulaştırma potansiyeline sahiptir. Ancak uygun tedavi ile bakteri sayısı hızla azalır ve çoğu hasta ortalama 2-3 hafta içinde bulaştırıcılığını kaybeder.
Verem basili vücuda girdikten sonra sessiz kalabilir ve vücut direnci düştüğünde çoğalıp hastalığa yol açabilir. Özellikle HIV/AIDS, şeker hastalığı, böbrek hastalığı, bazı kanser türleri, alkol ve ilaç bağımlılığı, sigara kullanımı gibi durumlar vücut direncini düşürdüğünden hastalanma riski artar. Bebekler ve yaşlılar da düşük vücut direnci nedeniyle tüberküloz riski altında olan gruptadır. Verem, vücudun tüm organlarını etkileyebilir, ancak en sık akciğerlerde görülür; bu oran %60-70 civarındadır. Diğer organlara yayılma durumunda en sık görülen yerler arasında akciğer zarı, lenf bezleri, kemikler, böbrekler ve beyin zarları (menenjit) bulunmaktadır.
Verem Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
- Halsizlik
- İştahsızlık
- Kilo kaybı
- Çocuklarda kilo alamama
- Gece terlemeleri
- Öksürük
- Balgam çıkarma
- Öksürükle kan tükürme
- Göğüs, sırt ve yan ağrıları
- Nefes darlığı
- Gırtlak veremi ses kısıklığına neden olabilir.
Diğer organları etkileyen verem hastalığında, ilgili organa özgü belirtiler de görülebilir (örneğin lenf bezlerinde büyüme, idrarda kan, eklemlerde şişlik vb.). İki-üç haftadan uzun süren ve tedaviye yanıt alınamayan öksürük durumunda verem hastalığı ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır. Verem hastalığının tanısı, hastanın belirtileri, röntgen bulguları ve balgamda verem mikrobunun gösterilmesi ile konulmaktadır.
Verem Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tüberküloz (Verem) tedavisinde, ilaçların eksik veya düzensiz kullanılması durumunda hastalık iyileşmez ve tedavi süreci zorlaşır. Bu duruma dirençli tüberküloz denir. Ülkemizde dirençli verem hastalarının tedavisi, Ankara Atatürk, İstanbul Yedikule, İstanbul Süreyyapaşa, İzmir Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastaneleri ile bazı üniversite hastanelerinde gerçekleştirilmektedir.
Türkiye’de Verem Hastalığı Görülme Sıklığı Nedir?
Türkiye’de verem hastalığının görülme sıklığı, her yıl yaklaşık %5-7 oranında azalma göstermektedir. Tüberküloz erkeklerde kadınlara göre daha sık görülmekte ve çoğunlukla ekonomik açıdan üretken yaş grubundaki erişkinleri etkilemektedir.
