Sentry-II: Uzayda Geleceği Belirleyen Yenilikçi Program
NASA’nın geliştirdiği Sentry-II programı, uzay ajansının yakın Dünya asteroitlerini daha iyi değerlendirmesini sağlamak amacıyla tasarlanmıştır. Şu ana kadar yaklaşık 28 bin asteroid tespit edilmiş olsa da, her yıl yaklaşık 3 bin yeni asteroid keşfedilmektedir. NASA, çoğu asteroidin gezegeni tehdit etmediğini belirtse de, “gelecekte birinin Dünya’ya çarpma ihtimalinin tamamen göz ardı edilemeyeceğini” vurgulamaktadır.
NASA’nın Jet İtki Laboratuvarı’nda (JPL) Sentry-II’nin geliştirilmesine öncülük eden Javier Roa Vicens, “Sentry’nin ilk versiyonu, neredeyse 20 yıldır faaliyette olan çok yetenekli bir sistemdi” ifadelerini kullanarak, bu sistemin ne denli etkili olduğunu ortaya koymuştur. “Bir saatten kısa sürede, yeni keşfedilen bir asteroidin gelecek 100 yıl içindeki çarpma olasılığını güvenilir bir şekilde tespit edebilirdiniz; bu gerçekten de inanılmaz bir başarıydı,” diye ekledi.
Sentry-II, bu yetenekler üzerine inşa edilmiş olup, NASA’nın çarpma ihtimali 10 milyonda bir olan asteroitlerin tüm potansiyel etkilerini değerlendirmesine olanak tanımaktadır. İlk Sentry, kütle çekim kuvvetlerini ve bunların bir asteroidin yörüngesini nasıl etkilediğini takip edebiliyordu. Ancak, Güneş’in ısısının neden olduğu ve asteroidin bir tarafını ısıtarak soğudukça küçük miktarda bir itişe yol açan Yarkovsky etkisi gibi diğer faktörleri hesaba katamıyordu.
JPL’de navigasyon mühendisi olan Davide Farnocchia, Sentry’nin Yarkovsky etkisiyle otomatik olarak başa çıkamamasının bir kısıtlama olduğunu belirtti. “Apophis, Bennu veya 1950 DA gibi özel durumlarla her karşılaştığımızda karmaşık ve zaman alıcı manuel analizler yapmak zorundaydık. Sentry-II sayesinde artık bunu yapmak zorunda değiliz,” diyerek yeni sistemin sağladığı kolaylıkları ifade etti.
İlk Sentry’nin kısıtlamaları, bir asteroidin en olası yörüngesine dair varsayımlarda bulunulmasına neden oluyordu. Bu varsayımlar, asteroidin gerçek yörüngesinden farklılık gösterebiliyordu. Ancak Sentry-II, önceki versiyon gibi varsayımlara bağlı kalmaksızın uzaydaki binlerce rastgele hedefi modelleyebilme yeteneğine sahiptir. Farnocchia, bu süreci “samanlıkta iğne aramaya” benzetmektedir. İğneler, olası çarpışma senaryolarını; samanlık ise en olası yörüngeleri simgeler. Sentry, iğneleri bulmak için samanlığı binlerce kez karıştırırken, Sentry-II, iğnenin nerede olduğunu tespit etmek için rastgele binlerce minik mıknatısı samanlığın üzerine fırlatmaktadır.
JPL’den bilim insanı Steve Chesley, “Sentry-II, çok çeşitli senaryolar arasından ufacık çarpma olasılıklarını bulma konusunda harika bir ilerleme kaydetti,” diye belirtti. Gelecekte bir asteroid çarpmasının sonuçları oldukça ciddi olduğunda, verilerde gizlenen en küçük çarpma riskini bile tespit etmek önemli bir avantaj sağlayacaktır.
Kaynak: Independent Türkçe
