Prof. Dr. Mehmet Ceyhan’dan Aşı ve Hastalık Geçirme Sürecine Dair Açıklamalar
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, COVID-19 hastalığını geçiren bireyler ile aşılanan kişilerde oluşan antikorların süreleri ve etkinlikleri arasındaki farkları detaylı bir şekilde açıkladı. Şu ana kadar dünya genelinde yapılan araştırmaların sonuç raporları, bu konuda önemli veriler sunmaktadır. Prof. Dr. Ceyhan, “Hastalık, bağışıklık sağlamaktadır; fakat bu durum, virüsün ne kadar şiddetli bir şekilde geçirildiği ile yakından ilişkilidir. Belirti göstermeden hastalığı geçiren bir bireyin antikor düzeyi, ağır geçiren birinden çok daha düşük olmaktadır. Aşı ile kıyaslandığında ise, hastalık sonrası elde edilen antikorlardan aşı ile daha yüksek bir antikor seviyesi elde edilmektedir. Hastalık sonrası oluşan antikorların koruyuculuğu, aşı ile elde edilen antikor koruyuculuğundan yaklaşık 5 kat daha azdır,” şeklinde konuştu.
Aşının Koruyuculuğu ve Süresi
Prof. Dr. Ceyhan, sözlerine şu şekilde devam etti: “Hastalıktan kaynaklanan bağışıklık, yaklaşık 3 ay sonra önemli ölçüde azalmaya başlar. 3 aydan sonra, pratikte koruyuculuğunun azaldığını kabul ediyoruz. Ancak aşı ile elde edilen bağışıklık daha kuvvetlidir. Aşı türleri arasında, inaktif aşılarda antikor düzeyinin daha düşük olduğu görülmektedir; ancak mRNA, vektör ve virüs benzeri partikül aşıları gibi teknolojik aşılarda antikor düzeyleri daha yüksektir. Genel bir değerlendirme yapıldığında, aşıların hastalığa göre daha etkili ve uzun süreli koruma sağladığını söyleyebiliriz. Bu nedenle, hastalığı geçiren herkesin aşı olması büyük önem taşımaktadır.”
Aşı Yaptırma Zamanı
Prof. Dr. Ceyhan, koronavirüsü atlatan bireylerin ne zaman aşı yaptırmaları gerektiği konusunda şu önerilerde bulundu: “Bu konuda yayınlanmış spesifik bir veri bulunmamaktadır. Örneğin, iki doz aşılı bir kişi hiç belirti göstermeden PCR testi pozitif çıktığında, bu durumu dikkate almıyoruz; çünkü aşılı bireylerin boğazlarında virüs bulunabilir, bu durum aşının etkisiz olduğunu göstermez. Eğer kişi hastalığı belirti göstermeden geçirdiyse, aşısını 1 ay sonra yaptırabilir. Belirtili geçirip hastaneye yatmadıysa 2 ay, hastaneye yattıysa ise 3 ay sonra aşı yaptırması önerilir. Her PCR pozitif kişiye ‘3 ay, 6 ay sonra gel’ demek yanıltıcıdır. Bu tamamen klinik tablo ile ilgilidir. İnsanların buna dikkat etmesi önemlidir. Çok sık sorulan bir soru; ‘Hastalığı geçirdim, ne zaman aşı olacağım?’ şeklindedir. Bu şekilde belirtilen aralıkta aşı yaptırırlarsa, koruyuculuklarını sürdürebilirler.”
Veri Eksiklikleri ve Öneriler
Prof. Dr. Ceyhan, Türkiye’deki verilerin Sağlık Bakanlığı’nda toplandığını belirterek, “Çok sorulan bir diğer soru ise; ‘3’üncü dozumu oldum, 4’üncü dozumu ne zaman yaptırmalıyım?’ Türkiye dışında, dünyada 4’üncü doz aşı yapan bir ülke olmadığı için bu veri yalnızca Sağlık Bakanlığı’nın elinde bulunmaktadır. Kolaylıkla 3 doz aşı olanların ne kadar süre sonra hastalığa yakalandıkları çıkarılabilir, değerlendirilerek yayın haline getirilebilir. Örneğin, ‘3’üncü dozu Sinovac mı BioNTech mi yaptırmalıyım?’ gibi sorular da sıkça soruluyor. Bu konuda dünya genelinde birçok çalışma mevcut. İki doz Sinovac üzerine 3’üncü doz aşı yapan 4 ülke var; biri de Türkiye. Diğer ülkeler bu verileri paylaşmıyor. Dolayısıyla, ‘Sinovac olan ne kadar korunuyor’, ‘BioNTech olan ne kadar korunuyor’ gibi bilgileri elde etmek son derece kolaydır. Ancak, bu verilerin açıklanmaması nedeniyle maalesef bilemiyoruz. Bilemediğimizde yanlış kararlar alınabiliyor. Bazen hekimler yanlış önerilerde bulunabiliyor, bazen aileler kendi başlarına kararlar alarak hatalar yapabiliyor. Bu durumları önlemenin en iyi yolu, kendimize ait verileri doğru bir şekilde bilmektir.” şeklinde ifadelerde bulundu.
