Dr. Oğuz Gündoğdu’dan İstanbul Depremi Uyarısı
İstanbul Üniversitesi’nden emekli jeofizik uzmanı Dr. Oğuz Gündoğdu, 17 Ağustos depreminin 22. yıldönümünde beklenen İstanbul Depremi hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Dr. Gündoğdu, 22 yıl önce meydana gelen depremin büyüklüğünün kamuoyuna duyurulan 7.4’ten çok daha fazla olduğunu, en az 7.6 olduğunu savundu.
‘7.6’dan Aşağı Değil’ İddiası
Dr. Gündoğdu, o dönemdeki bilimsel değerlendirmenin nasıl yapıldığını şöyle anlattı: “O gün yaşanan olayları çok iyi biliyorum. Dönemin Kandilli Rasathanesi Müdürü Prof. Dr. Ahmet Mete Işıkara, deprem sonrasında başarılı jeolog ve jeofizikçi Ali Esen Arpat ile Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Dr. Doğan Kalafat’ı araziye gönderdi. Fayın yaklaşık 90 kilometre olduğunu tespit ettiler. Ancak fayın uzunluğunun 90 kilometreden fazla olduğu gerçeği göz ardı edildi. Bu bilgiyi Kandilli’nin başkanı Prof. Dr. Ahmet Mete Işıkara’ya ilettiler. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) Gölcük Depremi’ni 7.8 büyüklüğünde değerlendirmişti. Fakat Işıkara, ‘7.4 iyidir’ demişti. Bu bilgiyi, bir toplantı için gitmekte olduğumuz yolda Ali Esen Arpat’tan dinledim. Arpat, bu durumu anlatırken sinirden elleri titriyordu. Nihayetinde Işıkara, ‘7.4 tamam’ diyerek bu büyüklüğü ilan etti. Ancak bu duruma dair hiçbir kayıt yoktu; çünkü deprem çok yakın bir tarihte meydana geldiği için tüm kayıtlar kararmıştı. USGS, uzaktan gelen tüm depremleri tespit edebilir. Ben de moment büyüklüğü hesaplamasını yaptım ve 7.6’dan aşağı bir değer elde edemedim. Bu deprem kesinlikle 7.6’dan küçük değil. 17 bin insan hayatını kaybetti ve 100 bin evin yeniden inşa edilmesi gerekliliği doğdu. 7.6 büyüklüğündeki bir deprem, böyle bir yıkımı açıklayabilir. Bu durumu analiz edenler hemen fark etti. Araziye giderek fayın boyutunu ölçtük ve hesaplamalarımız sonucunda moment büyüklüğünü 7.6’dan küçük çıkartamadık. 7.4 ile elde edilen hasar beklenemez. 12 Kasım’da 7.2 büyüklüğünde gerçekleşen Düzce depreminde ise can kaybı çok az oldu. Oysa 17 Ağustos’ta 17 bin insan hayatını kaybetti. Bu rakam, bilinen rakam; gerçekte daha fazla da olabilir.”
Beklenen Deprem İçin Uyarı: Ne Yangına Ne Sele Benzer
Dr. Gündoğdu, Marmara Denizi’nde son 3-4 yıl içinde meydana gelen hareketlerin, “tetiklenme” olup olmadığı konusunda kendilerine sorulduğunu belirtti. Gündoğdu, “17 Ağustos’ta Marmara’daki Kuzey Anadolu Fayı’nın tüm parçaları tetiklendi. Şu anda hepsi, deprem üretme kapasitesine sahip. İzmir’deki 6.9 büyüklüğündeki Sisam depremi ile birlikte faylanma birdenbire harekete geçti. İzmir koyunda meydana geldi. Ancak yalnızca İzmir fayı harekete geçmedi. İzmir’de büyük hasar verecek bir deprem bekliyorum. İzmir çevresinde birçok fay var ve depremler hâlâ devam ediyor. Datça civarında 100’den fazla, 200’ü aşkın deprem kaydedildi. Tüm bu depremler, İzmir-Sisam depreminin tetiklediği faylarda meydana geldi. Kuşadası’nda 7.1 büyüklüğünde bir deprem yaşandı. Bunlar, tetiklenme olayının İzmir ve Sisam’da meydana gelen aktiviteden sonra gerçekleştiğini gösteriyor. Marmara’daki tüm faylar da tetiklenmiş durumda. Beklenen deprem 7’nin üzerinde. 7.5 – 7.2 büyüklüğünde olabilir; bu ayrı bir konu. Ancak bu 7’lik deprem, tüm faylardaki enerjiyi tekrar açığa çıkaracak. Dolayısıyla herkesin bittiğini düşündüğü sırada, orası, burası, Şarköy gibi yerler deprem üretmeye başlayacak. Bu, büyük bir tehlike. İstanbul’daki yapıların durumu düşünüldüğünde, 1999’dan sonra yapılan binalar, en azından ‘eh’ bir düzeye ulaştı. Ancak İstanbul’un 1999’dan önce inşa edilen birçok binası var. Hepsini depreme dayanıklı hale getirmemiz gerekiyor. İstanbul’da 7’yi aşan bir deprem, felakete yol açabilir. Bu ne yangın ne de sele benzer. Karşılaşacağımız durum son derece kötü olacaktır. Çözüm, yapıları depreme dayanıklı hale getirmek. Bunu başarabilmek için devlet ve büyükşehir el ele vermelidir.” ifadelerini kullandı.
“Saat Çalışıyor”
Dr. Gündoğdu, 1999’dan sonra geçen 22 yıllık süreçteki durumu sorduğumuzda ise, “Saat çalışıyor. Geri dönüş mümkün değil. Enerji birikiyor. Kuzey Marmara’daki hareket devam ediyor ve bu hareket sonucunda enerji birikiyor. Gün geçtikçe, daha büyük bir enerji ile karşılaşacağımız anlamına geliyor.” yanıtını verdi.
