Dışkı Örneklerindeki Eski Mikroplar, Sağlıkta Yeni Umutlar Sunuyor
Son yıllarda yapılan araştırmalar, bin yıllık dışkı örnekleri üzerinde çalışan bilim insanlarının daha önce bilinmeyen mikroplar tespit ettiğini ortaya koydu. Bu mikropların, obezite ve diyabet gibi yaygın sağlık sorunlarıyla mücadelede potansiyel olarak kullanılabileceği düşünülüyor.
Independent Türkçe’nin derlediği habere göre, bu mikroplar bağırsak mikrobiyomunun önemli bir parçasını oluşturuyor. Mikrobiyom, vücudumuzda bulunan milyarlarca mantar, bakteri ve tek hücreli organizmadan oluşan bir ekosistemdir ve insan sağlığı açısından hayati öneme sahiptir. Ancak, eski dışkı örnekleri üzerinde yapılan önceki araştırmalar, iyi korunmuş DNA örneklerinin eksikliği nedeniyle sınırlı kalmıştı. Bu durum, bilim insanlarının bu eski örnekleri incelemesini zorlaştırıyordu.
Şimdi, ABD’nin Boston kentindeki Joslin Diyabet Merkezi’nden bir ekip, Meksika ve ABD’nin Utah eyaletinde bulunan 1000-2000 yıl öncesine ait 8 insan dışkısı örneğini detaylı bir genetik analizden geçirdi. Araştırmanın yazarlarından Aleksandar Kostic, bu dışkıların çölde bulunduğunu ve aşırı kuraklık nedeniyle oldukça iyi korunduğunu belirtti. Ekip, toplamda 498 mikrobiyal genomu yeniden yapılandırmayı başardı. Bu genomlardan 61’inin daha önce hiç görülmemiş olduğu ve 181’inin eski insanlara ait olduğu sonucuna ulaşıldı.
Bilim insanları, bu bulguların ardından, eski mikropları günümüzdeki “sanayileşmiş” ve “sanayileşmemiş” toplulukların bağırsak mikrobiyomlarıyla karşılaştırdı. “Sanayileşmemiş” topluluklar, işlenmemiş gıdaların tüketildiği, antibiyotiklerin az kullanıldığı ve daha aktif bir yaşam tarzına sahip olan gruplar olarak tanımlandı. Bu karşılaştırma için Fiji, Madagaskar, Peru, Tanzanya ve Meksika gibi ülkelerdeki bireylerden örnekler toplandı. Sonuçlar, eski insanlara ait genomların “sanayileşmemiş topluluklara” daha yakın olduğunu gösterdi.
Peki, bu genetik çeşitliliğin altında yatan nedenler neler olabilir? Kostic bu konuda şu açıklamayı yaptı: “Kadim kültürlerde çok çeşitli yiyecekler tüketiliyordu. Dolayısıyla burada daha farklı bir mikrop koleksiyonu bulunabilir. Ancak sanayileşme arttıkça ve ‘market’ beslenme düzenine geçtikçe, mikrobiomun çeşitliliğini artıracak birçok besin kaynağı kayboluyor.”
Nature adlı hakemli bilim dergisinde yayımlanan bu araştırma henüz başlangıç aşamasında. Ancak Kostic, yeniden yapılandırdıkları mikropların, otoimmün hastalıklar gibi çeşitli sağlık sorunlarının tedavisinde potansiyel olarak kullanılabileceğine inanıyor ve ekliyor: “İnsanlarla ilişkili bu mikropları, insanlara yeniden ekleyebiliriz.” Araştırma bulguları, eski örneklerdeki mikrobiyomda, bağırsak iltihabına yol açan proteinleri üreten genlerin sayısının oldukça az olduğunu ortaya koyuyor.
