Elbasyouni’nin Başarı Hikayesi
California’nın Los Angeles şehrinde yaşayan Elbasyouni, İsrail’in ablukası altında Filistin’in açık hava hapishanesine dönüşmüş olan Gazze’den, NASA’da Ingenuity helikopterinin inşasına uzanan ilham verici başarı hikayesini AA muhabirine anlattı. Gazze’nin Beit Hanun şehrinde doğup büyüyen Elbasyouni, 1998 yılında öğrenci olarak ABD’deki Louisville Üniversitesi’ne geldi. Bazen okuldan sonra pizza dağıtarak harçlığını çıkardığını ve kendi çabalarıyla elektrik mühendisliği alanında yüksek öğrenimini tamamladığını belirtti.
Mezun olduktan sonra alternatif enerji, elektrikli araçlar ve uçaklar üzerine araştırmalar yapan Gazzeli mühendis, son çalıştığı özel şirkette, NASA için Mars’a gönderilen helikopteri yapan ekibe katılma fırsatını elde etti.
Mars Helikopterinin Gelişimi
Elbasyouni, süper hafif malzemeler, elektronik güç sistemleri, elektrikli uçaklar ve insansız hava araçları üzerinde uzmanlaşarak NASA ekibine seçildiğini ifade etti.
Elbasyouni, şöyle devam etti: “Mars’ta uçurulması düşünülen helikopter önceleri sadece bir fikir olarak kalmıştı. Ancak zamanla oyuncak gibi minyatür bir uçuş cihazı geliştirdik. Hatta bu prototipi NASA’nın California’daki Jet İtki Laboratuvarı’nda (JPL) test ettim, bu ilk test başarılı olmamıştı. Ancak testlerden öğrendiklerimiz ve yaptığımız birçok matematiksel hesaplama ile uçabilecek bir modele ulaşmayı başardık.”
Çalışmaları sırasında, Mars atmosferinde uçabilecek bir cihazın mümkün olup olamayacağı konusunda zaman zaman şüpheye düştüğünü belirten Elbasyouni, “1500 gram civarında, düşük sıcaklıklarda çalışabilecek bir motor tasarlamak zorundaydık; tasarım, inşa ve entegrasyon süreçleri gerçekten çok karmaşıktı.” dedi. Elbasyouni, projenin 2014 yılında farklı disiplinlerdeki ekiplerle birlikte başladığını ve diğer NASA mühendisleriyle birlikte 4 yıldan fazla bir süre boyunca Ingenuity’nin tasarım ve inşa ekibinde başmühendis olarak görev aldığını söyledi.
Heyecan ve Duygular
NASA’dan Mars’a gönderilecek helikopter projesi ekibine dahil olduğunu öğrendiğinde büyük bir sevinç yaşadığını dile getiren Elbasyouni, şöyle devam etti:
“Göreve kabul edildiğimde gerçekten çok heyecanlandım. Mars’a bir şey göndereceğimizi biliyordum. Ingenuity’nin Mars’a güvenli bir şekilde indiği gün, ‘tamam’ dedim, Mars’a orada çalışacak bir parça donanım koymayı başarmıştım, bu beni son derece mutlu etti. İlk uçuşunu yaptığı gün, attığım sevinç çığlığıyla gece yarısı binanın yarısını uyandırdım. NASA’nın canlı yayınını izlerken gözyaşlarımı tutamadım.”
Elbasyouni, kendisini 1900’lerin başında ABD’de ilk uçuş denemelerini gerçekleştiren Wright kardeşler gibi hissettiğini belirterek, “Çok endişeliydim, büyük bir risk almıştık ama şu an kendimi tarihi bir olayın parçası gibi hissediyorum.” dedi. Ingenuity’nin toplamda 4 defa başarıyla uçtuğunu ifade eden Elbasyouni, “Çok etkileyici fotoğraflar gönderdi. Aslında beklentileri aştı. Beşinci ve son uçuşunu yapmasını da heyecanla bekliyorum.” şeklinde konuştu.
Gelecek Hedefleri
Elektrikli araçlar ve havacılık alanlarındaki mühendislik çalışmalarına devam edeceğini aktaran Elbasyouni, elektrikli enerji kullanımı alanında yeni keşiflerle ilgilendiğini ve ileride kendi şirketini kurma planları yaptığını belirtti.
Gazze’ye Dönüş Hayali
İsrail’in işgali altındaki Gazze’de, Filistin’in sayılı cerrahlarından bir babanın oğlu olarak büyüyen 42 yaşındaki Elbasyouni, ülkesindeki insanların kötü şartlara rağmen azimli ve çalışkan olduğunu vurguladı.
Elbasyouni, “Ailemde birçok başarılı insan vardı. Ben de genç yaşlarımdan itibaren şartları kendime engel olarak görmedim. Başarılı olacağıma inandım. Dürüst olmak gerekirse, hâlâ hedeflerime ulaşmış değilim.” ifadelerini kullandı. Gazze’nin İsrail’in kuşatması altında olmasından dolayı ailesini 12, kardeşlerini 14 yıl boyunca göremediğini vurgulayan Elbasyouni, “Sınırlar kapalı olduğu için Gazze’yi ziyaret edememek, ailemi görememek gerçekten çok zor. Gazze’de olmayı tercih ettiğimiz halde, ailem bizlere yakın olabilmek için Gazze’den Almanya’ya taşınmak zorunda kaldı.” dedi.
Elbasyouni, sözlerine şöyle devam etti: “Yasal olarak benim Gazze’ye gidişimi engelleyen bir şey yok ama bu bir risk. Bir mühendis olarak her şeyi hesaplayarak bir zaman çizelgesi tahmininde bulunabilirim ama eğer Gazze’yi ziyaret etmek istesem bunun kesin bir çizelgesi yok. Sınırlar ne zaman açılacak, ne zaman kapanacak, içeri girebilecek miyim, girersem dışarı çıkmam ne kadar sürecek, hiçbirini bilemem. Bunun için kariyerimi, işimi riske atmam gerekecek.”
Bir defasında Almanya’dan Gazze’ye giden ailesinin 9 ay şehirde mahsur kaldığını anlatan Elbasyouni, “Vizelerinin süresi dolmuştu. Açıldı mı diye her gün Rafah sınır kapısına gidip geldiler. Bu o kadar kolay değil, açıklaması çok zor.” diye konuştu.
Umudun Gücü
Elbasyouni, Gazze halkının tüm zorluklara rağmen umutlarını asla kaybetmemesi gerektiğinin altını çizerken, “Ben ‘imkansız misyon’ adını verdiğim bir görevde çalıştım. İmkansız görüneni mümkün hale getirdik. Hayal kurdum, bu gerçek oldu. Onlar da hayallerini gerçekleştirmekten ümidini kesmemelidir.” şeklinde konuştu.
Mars’a Gönderilen Araçlar
NASA’nın California’daki Jet İtki Laboratuvarı’nda inşa edilen ve plütonyum yakıtıyla çalışan Perseverance keşif aracı, 30 Temmuz 2020’de fırlatıldıktan yaklaşık 7 ay sonra 18 Şubat’ta Mars’a inmiştir.
Mars’a gönderilen araçlar arasında en gelişmiş teknolojik özelliklere sahip olan Perseverance’ın Kızıl Gezegen’deki yeni misyonu için altyapı çalışmalarına toplamda 2,4 milyar dolar, aracın yüzeye inmesini ve çalıştırılmasını mümkün kılan sistem için ise 300 milyon dolar harcanmıştır. Perseverance ile gönderilen mini helikopter Ingenuity, 19 Nisan’da gerçekleştirdiği yaklaşık 1 dakikalık ilk başarılı uçuşuyla “başka bir gezegende uçurulan ilk hava aracı” olarak tarihe geçmiştir.
Toplamda 4 uçuş gerçekleştiren ve yaklaşık 1,5 kilogram ağırlığında olan Ingenuity, her uçuşunda Perseverance’den 5 ila 6 metre yükseklikte 2 dakikaya yakın havada kalmış ve üzerindeki renkli kamerayla çektiği görüntüleri dünyaya göndermiştir. Mars’taki atmosfer yoğunluğunun Dünya’nın yaklaşık yüzde 1’i kadar olması nedeniyle NASA mühendisleri, Ingenuity’yi yerden kaldırmak için ultra hafif malzemeler ve Dünya’da gerekenden daha hızlı dönen, her biri 123 santimetre uzunluğunda 4 adet pervane kullanmıştır.
