Heliosfer: Güneş Sistemi’nin Koruyucu Balonu
Güneşi ve etrafındaki gezegenleri çevreleyen, Güneş’ten gelen yüklü parçacıkların diğer yıldızlardan gelenlerle karşılaştığı uzay katmanına heliosfer denir. Bu katman, Güneş Sistemi’ni yüksek enerjili galaktik ışınlardan koruduğu için “koruyucu balon” olarak da adlandırılmaktadır.
NASA’nın 1977 yılında fırlattığı uzay araçları Voyager 1 ve Voyager 2, heliosferin sınırına ulaşmayı başarmıştır. Bu araçlar, Dünya ile Güneş arasındaki mesafenin yaklaşık 120 katı kadar yol kat ederek önemli bir başarı elde etmiştir. Ancak bu iki uzay aracı, heliosferin sınırlarını keşfederken sınırlı veriler sunabilmiştir. Bu durum, Güneş’in yıldızlararası ortamla nasıl etkileşime girdiğine dair birçok sorunun cevapsız kalmasına yol açmıştır.
Bu nedenle, NASA ve uluslararası ortakları, çok daha iddialı bir görev planı açıkladı. Yeni uzay aracı, Interstellar (Yıldızlararası) adıyla anılacak ve uzayın derinliklerine doğru seyahat ederek, bin astronomik birim yol kat etmeyi hedefleyecek. Gökbilimciler, Güneş ve Dünya arasındaki mesafeye astronomik birim (AU) adını vermektedir, bu da yeni uzay aracının bu mesafenin bin katı kadar yol alacağı anlamına gelmektedir.
Johns Hopkins Uygulamalı Fizik Laboratuvarı’ndan Elena Provornikova, “Interstellar, insanlığın daha önce hiç ulaşmadığı, yerel yıldızlararası ortama gidecek” şeklinde konuştu. “İlk defa, Güneş Sistemi’ndeki evimizin neye benzediğini görmek için heliosferin fotoğrafını dışarıdan çekeceğiz.”
Dünyanın dört bir yanından hem resmi hem de gayri resmi olarak projeye katılan yaklaşık 500 bilim insanı ve mühendis bulunmaktadır. Ekibin bu görevle çözmeyi umduğu gizemler arasında şunlar yer alıyor:
- Heliosferi oluşturan Güneş rüzgarları yıldızlararası gazlarla nasıl etkileşime giriyor?
- Heliosferin ötesinde ne var?
- Heliosfer neye benziyor?
Görevin 2030’ların başında başlaması planlanmaktadır. Aracın heliosferin sınırına ulaşması yaklaşık 15 yıl sürebilir. Öte yandan, Voyager araçlarının yolculuğunun 35 yıl sürdüğü göz önüne alındığında, Interstellar’ın çok daha hızlı hareket edeceği anlaşılmaktadır.
