NFT Nedir?
Son yıllarda sanat dünyasında blokchain teknolojisi ile buluşan NFT’ler, dijital ortamda birçok kesimin ilgisini çekmeye başladı. Tweet’lerden videolara, dijital sanat eserlerinden fotoğraflara kadar pek çok içerik NFT olarak açık artırmalara çıkarılmakta. Peki, NFT nedir? Nasıl üretilir ve ne amaçla kullanılır?
NFT Coin Nedir?
NFT (non-fungible token), benzersiz bir dijital öğeyi temsil edebilen ve bu nedenle birbirinin yerine geçemeyen, blok zincirinde kaydedilen bir veri birimidir. NFT’ler sanat, müzik, video, video oyunu içindeki öğeler ve diğer yaratıcı çalışma biçimlerine benzer dijital dosyaları temsil edebilir. Bu dosyalar sonsuz bir şekilde kopyalanabilirken, onları temsil eden NFT’ler blok zincirlerinde izlenir ve alıcılara sahiplik kanıtı sağlar. Ethereum, Bitcoin Cash ve Flow gibi blok zincirleri, NFT kullanımları için kendi jeton standartlarını oluşturmuştur. NFT’ler, dijital sanat eserleri, video oyunu öğeleri ve müzik dosyaları gibi dijital içerikleri metalaştırmak amacıyla kullanılmaktadır. Ancak, orijinal dosyanın herhangi bir kopyasına erişim, jetonun sahibiyle sınırlı değildir. İlk NFT’ler Ethereum tabanlı olarak 2015 civarında ortaya çıkmıştır. Kripto para birimleri üzerine spekülasyon yapan yatırımcılar, artan hacimlerde NFT alım satımına yönelerek bu pazara olan ilgiyi artırmıştır. NFT’ler çoğunlukla, hisse ispatı blok zincirlerinden daha fazla enerji tüketen emek ispatı blok zincirlerinde çalışır.
NFT Nasıl Oluşturulur?
NFT, benzersiz bir dijital öğeyi temsil edebilen, blok zincirinde (dijital defter) depolanan bir veri birimidir. Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin aksine, NFT’ler kriptografik bir belirteçtir ve birbirinin yerine geçemez. NFT oluşturmak için, dijital dosya veya sanat eseri, KnownOrigin, Rarible veya OpenSea gibi NFT açık artırma pazarlarına yüklenir. Bu işlem, dijital deftere kaydedilen dosyanın kripto para birimi ile satın alınabilen ve yeniden satılabilen bir NFT olarak bir kopyasını oluşturur. Bir sanatçı, bir eseri temsil eden NFT’yi satabilir fakat sanatçı eserin telif hakkını elinde tutarak aynı çalışmanın daha fazla NFT’sini oluşturabilir. NFT’nin alıcısı “orijinal” dijital dosyaya özel erişim elde etmez. NFT’yi yükleyen kişinin orijinal sanatçı olduğunu kanıtlaması gerekmez; bu nedenle izinsiz kullanımlar sıkça gerçekleşmektedir.
NFT’nin Diğer Kripto Paralardan Farkı Ne?
“Non-Fungible Token”, bölünemeyen ve bir benzeri daha üretilemeyen dijital varlık (token) anlamına gelir. “Fungible” olan Bitcoin ve Ether gibi kripto paraların aksine, NFT’ler benzersiz dijital varlıklardır. Örneğin, bir Bitcoin veya Ether’i parçalara bölerek alıp satabilir ve aynı kripto parayı kendi biriminde takas edebilirsiniz. Ancak özel bir dijital varlık olan NFT, bir benzeri olmadığı için başka bir token ile takas edilemez. İçsel değeri ise üreticisi veya yatırımcısı tarafından belirlenir.
NFT’ler Nasıl Üretiliyor?
NFT’ler, Ethereum geliştiricileri tarafından oluşturulmuş ERC-721 token standardına göre üretilmektedir. Kullanıcıların blockchain’in teknik karmaşasıyla boğulmaması için çeşitli platformlar, NFT üretim sürecini kolaylaştırmaktadır. NFT üretebilmek için gereken tek şey bir dijital kripto para cüzdanıdır. NFT olarak üretmek istediğiniz dosyayı bu platformlar aracılığıyla IPFS sistemine yükledikten sonra, NFT’nin değiştirilemeyecek özelliklerini belirliyorsunuz. NFT’nin kaç tane üretileceği, fiyatı ve bir sonraki satışında ne kadar komisyon ödeneceği gibi özellikler belirlendikten sonra, blockchain ağına işlem ücreti ödenerek NFT’ler üretilir. İşlem tamamlandığında, NFT’ler kripto para cüzdanına aktarılır ve üretim süreci ilgili blockchain’de kayıt altına alınır.
NFT Bir Yatırım Aracı Mıdır?
NFT’ler, tasarımları gereği diğer kripto para birimlerinden farklıdır ve değerleri büyük ölçüde eseri üreten kişi veya yatırımcı tarafından belirlenir. Yatırım konusu dijital sanat eseri üzerinden değerlendirildiğinde, fiziksel sanat eserine yatırım yapmaktan çok da farklı değildir. Koleksiyon parçası olarak satın alınan bir varlığın değeri, o varlığın nadirliği, yaşı ve estetiği gibi parametrelerle şekillenir.
Ses Getiren NFT Satışları
Son dönemde dikkat çeken bazı NFT satışları, bu konunun popülaritesini artırmıştır. Örneğin, ABD’li sanatçı Beeple (Mike Winkelmann) eserlerinden oluşan bir kolajı müzayede evi Christie’s tarafından düzenlenen açık artırmada 69.4 milyon dolara satmıştır. NBA Top Shot uygulaması aracılığıyla satılan LeBron James’in smaç videosunun NFT’si 77 bin dolara alıcı bulmuştur. Twitter CEO’su Jack Dorsey’in tweet’i 2.9 milyon dolara Türk asıllı bir kişi tarafından satın alınırken, Elon Musk GIF ve müzik içeren tweet’ini NFT olarak açık artırmaya çıkarmıştır. Son günlerde ise Cüneyt Özdemir’in paylaştığı tweet 10 bin dolara satılmıştır.
