20 Yaş Dişleri: Sorunlar ve Çözüm Yolları
20 yaş dişleri, birçok birey için endişe kaynağıdır. Çene Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Serhat Yalçın, bu dişlerin çıkma yaşı ve durumu hakkında önemli bilgiler veriyor. Genetik, ırk ve beslenme gibi etkenlere bağlı olarak değişiklik gösterebilen 20 yaş dişleri genellikle 18-24 yaş aralığında çıkmaktadır. Ancak bazı kişilerde bu dişler ya geç yaşlarda çıkar ya da gömük kalır. Prof. Yalçın, “Çenedeki tüm dişlerde gömülü kalma riski bulunsa da, ağızda yeterli alanın olmaması nedeniyle en çok gömük kalan dişler 20 yaş dişleridir” diyor. Bu dişlerle ilgili sorun yaşayan bazı hastaların şikayetleri, antibiyotik tedavisi ile hafifletilebilirken, sorun teşkil eden dişlerin bir çene cerrahı tarafından çekilmesi gerektiğinin altını çiziyor.
Öğütücü Dişler Hakkında Bilgiler
Prof. Dr. Serhat Yalçın, 20 yaş dişlerinin “öğütücü dişler” kategorisinde yer aldığını belirtiyor. “Ağızda en son süren dişler 20 yaş dişleridir. Çenenin arka kısmında, her iki tarafta iki üstte ve iki altta olmak üzere toplam dört adet 20 yaş dişi bulunmaktadır. Ön kısımda yer alan keskin dişler yiyecekleri parçalamak için tasarlanmışken, arka dişler besinleri öğütme işlevini üstlenmektedir. İşte 20 yaş dişleri, bu öğütücü dişler arasında yer alır” diyor. Ancak, bu dişlerin çıkmak için yeterli alan bulamaması nedeniyle genellikle gömük veya yarım çıkmış durumda kalmaları sık karşılaşılan bir sorundur.
Çene Yapısındaki Değişim
Prof. Dr. Yalçın, insan çene yapısının zamanla küçüldüğünü vurguluyor. “İnsanbilimcilerin yaptığı araştırmalar, beslenme alışkanlıklarının değişmesi ve evrimsel süreçler sonucunda çene kemiğinde önemli değişimlerin meydana geldiğini gösteriyor. Anadolu’da yapılan arkeolojik kazılarda, eski çağlarda yaşamış genç bireylerin iskeletlerinde yirmi yaş dişlerinin %80 oranında bulunduğu tespit edilmiştir” diyor. Yeterli alan bulamayan 20 yaş dişleri, genellikle gömük kalır ve bu durum çeşitli rahatsızlıklara yol açabilir. Bu dişlerin bulunduğu bölgede ağrı, kulak rahatsızlıkları ve ağız hareketlerinde kısıtlanma gibi şikayetler görülebilir. Ayrıca, bu dişlerin iyi temizlenememesi sonucunda çürük, iltihap ve kist oluşumları da sıkça rastlanan durumlardır.
Hangi Durumlarda Çekim Gerekir?
Prof. Dr. Yalçın, 20 yaş dişleri ile ilgili yaşanan sorunlarda çekim gerekliliğini şu şekilde özetliyor:
- Gömük veya yarı gömük dişlerin çevresinde enfeksiyon oluşması,
- Dişin gömülü olmamasına rağmen uygun temizliğin sağlanamaması sonucu çürüme ve diş eti hastalığı oluşması,
- Sürmeye devam eden 20 yaş dişinin yanındaki dişe baskı yaparak ağrıya neden olması,
- Sürmeye devam eden 20 yaş dişlerinin ön dişlerde çapraşıklığa yol açması,
- 20 yaş dişinin çevresinde kist ya da tümör oluşumları,
- Ortodontik tedavi sonrası nüksün önlenmesi.
Gömük Diş Çekiminde Korkular
Gömük 20 yaş dişlerinin çekimi, birçok hasta için korkutucu bir işlem olarak algılanmaktadır. Prof. Dr. Yalçın, “Hastalar genellikle çevrelerinden duydukları efsaneler nedeniyle tedirginlik yaşayabiliyorlar. Ancak bu dişlerin çekimi, düşündükleri kadar korkutucu değildir. Deneyimli bir çene cerrahı için bu işlem genellikle sorunsuz bir şekilde tamamlanabilir” diyor. Çekim işlemi lokal anestezi altında gerçekleştirilirken, aşırı korku yaşayan hastalar için sedasyon veya genel anestezi de kullanılabilir. Çekim sırasında, yumuşak doku ve dişin etrafındaki kemik dokusu kaldırılır. Gerektiğinde diş küçük parçalara ayrılarak çıkarılabilir. İşlem sonunda oluşan boşluk temizlenir ve yumuşak doku dikişlerle kapatılır. İyileşme süreci genellikle hızlıdır, ancak hastaların dikkatli olmaları önerilmektedir.
