Telefon Bağımlılığı ve Etkileri
Psikolog Larry Rosen, “Dikkati Dağılan Zihin: Yüksek Teknoloji Dünyasında Antik Beyinler” adlı kitabında, günümüz genç yetişkinlerinin telefon bağımlılığına dair çarpıcı veriler sunuyor. Ortalama bir genç, telefonunun kilidini günde 70 defadan fazla açıyor, her seferinde 3 ila 4 dakika boyunca kontrol ediyor ve bu süreç yaklaşık her 10 dakikada bir tekrarlanıyor. Rosen, insanların bu kadar sık telefonlarına yönelmelerinin büyük bir kısmının iletişimle ilgili olduğunu belirtiyor. Ayrıca, sosyal medya platformlarına girmeden duramadığımızı ve bu siteleri kontrol etme konusunda bir ‘sosyal sorumluluk’ hissettiğimizi vurguluyor. “Arkadaşlarımızın tamamı bu platformlarda olduğu için, onları kullanmak zorunda kalıyoruz” diyor.
Olumsuz Sonuçlar
Popular Science Türkiye‘nin aktardığına göre, yapılan araştırmalar, teknolojinin uzun süreli kullanımının olumsuz sonuçlarını beraberinde getirdiğini ortaya koyuyor. Bu davranışlar, kaygıdan strese, uyku bozukluklarına ve dikkat dağınıklığına kadar birçok belirtiyi tetikliyor. Üstelik, akıllı telefonlardaki uygulamalar bu bağımlılığı arttıracak şekilde tasarlanıyor. Rosen, “Bu uygulamaları geliştiren şirketler, insanları bu platformlara çekmek için psikologlar ve davranış bilimcileriyle çalışıyorlar. Gözlerinizi orada tutmanın en etkili yollarını bulmakta oldukça başarılılar” diyor.
Bağımlılıkla Baş Etme Yöntemleri
Laboratuvar verileri, bir mesaj geldiğinde telefonlarına dokunmasına izin verilmeyen bireylerde galvanik cilt yanıtlarının (ciltte meydana gelen elektriksel tepkiler) arttığını gösteriyor. Bu durum, kaygı tepkisinin varlığını ortaya koyuyor. Hem ağır hem de orta seviyede akıllı telefon kullanıcıları bu rahatsız edici hissi yaşıyor. Psikolog Rosen, telefonu tamamen bırakmak yerine, sistematik bir duyarsızlaşma süreci öneriyor. “İnsanlara genellikle 15 dakika ile başlamalarını tavsiye ediyorum. Telefonunuza veya bilgisayarınıza bakın, ardından telefonunuzu sessize alın ve 15 dakikalık bir alarm kurun. Telefonu ters bir şekilde önünüze koyarak bildirimleri görmemenizi sağlayabilirsiniz” diyor. Rosen, bu tür bir uygulamanın kaygıyı azaltmaya yardımcı olduğunu, çünkü cihazın hâlâ kullanıcının elinin altında olduğu mesajını verdiğini belirtiyor. Bu sürecin zamanla 30 dakikaya kadar uzatılması gerektiğini de ekliyor.
Gece Telefon Kullanımından Kaçınmak
Rosen, telefonun yatmadan en az bir saat önce kenara bırakılması gerektiğini vurguluyor. ABD Ulusal Uyku Derneği’nin bu konudaki önerisi, zamanla bir standart haline geldi. Uyumadan önce telefon kullanımı, uyku kalitesini önemli ölçüde etkileyebiliyor.
Telefonun Cazibesini Azaltmak
Rosen, telefonun cazibesini azaltmanın bağımlılıktan kurtulmaya yardımcı olabileceğini ifade ediyor. İşte bu konuda dikkat edilmesi gereken bazı öneriler:
- Bildirimleri ve uyarı işaretlerini mümkün olduğunca kapatın.
- Uyarıları yalnızca aileniz veya eşiniz gibi özel kişiler için açık bırakabilirsiniz; diğer tüm bildirimleri kapatın.
- Sosyal medya uygulamalarına ait simgeleri ayrı bir klasöre yerleştirin. Böylece bir uygulamaya erişmek için gereken dokunma sayısı iki katına çıkacaktır.
- Tüm bu klasörleri ana ekranın en sonuna taşıyarak, oraya ulaşmak için daha fazla çaba sarf etmeniz gerekecek.
- Eğer bu önlemler yeterli gelmiyorsa, sosyal medya uygulamalarını tamamen silip, bunlara internet tarayıcısı üzerinden erişebilirsiniz.
- İnternet tarayıcınızdaki çerezleri engelleyerek, her seferinde oturum açma zorunluluğu getirebilirsiniz.
- Kendiniz ile bu hizmetler arasına mümkün olduğunca çok bariyer koyduğunuzda, sosyal medya hesaplarınızı ziyaret etmenizi daha uzun süre düşünmenize neden olacaktır.
- Eğer öz telkine duyarlı biriyseniz, kilit ekranında sizi telefonu bırakmaya ikna etmeye çalışan ilham verici duvar kağıtlarını kullanmayı deneyin.
