WASP-107b: Pamuk Şeker Gezegenin Sırları
Bilim insanları, WASP-107b olarak adlandırılan ve “süper-puf” gezegen olarak bilinen bu olağanüstü gezegenin yoğunluğunun, daha önceki varsayımlardan çok daha az olduğunu keşfetti. Jüpiter ile benzer boyutlara sahip olmasına rağmen, bu gezegenin yoğunluğu 10 kat daha azdır. Bu durum, araştırmacıların onu pamuk şekere benzetmesine yol açtı. Böylece, WASP-107b sadece varlığıyla değil, aynı zamanda gaz devlerinin oluşumu ile ilgili “önemli çıkarımlar” sağladığı için de dikkatleri üzerine çekmektedir.
Montreal Üniversitesi’nden Björn Benneke, “Bu çalışma, dev gezegenlerin nasıl oluşup büyüyebildiği sorusunun gerçek temellerini ele alıyor” diyerek, araştırmanın önemine vurgu yaptı. Gaz örtüsünün büyük miktarda birikmesinin, daha önce düşünülenden çok daha düşük kütleli çekirdeklerle de tetiklenebileceğine dair somut kanıtlar sağlandığını belirtti.
WASP-107b, sıradışı boyutunun yanı sıra, düşük yüzey çekimi ve etrafında döndüğü WASP-107 adlı yıldızın parlaklığı ile de dikkat çekiyor. Bu özellikler, gezegenin ve atmosferinin daha detaylı incelenmesine olanak tanıyor. Araştırmacılar, bu sisteme dair 4 yıldır sürdürdükleri çalışmanın yeni ve çığır açan bulgularını, Astronomical Journal‘ın son sayısında yayımladı.
WASP-107b, ilk kez 2017 yılında, Dünya’dan yaklaşık 212 ışık yılı uzaklıkta bulunan yıldızının etrafında dönerken keşfedildi. Bu gezegen, yıldızına oldukça yakın bir konumda bulunuyor; yıldızıyla olan mesafesi, Güneş’imizle olan mesafemizden yaklaşık 16 kat daha kısa. İleri araştırmalar, gezegenin, şimdiye kadar keşfedilen gezegenler arasında en düşük yoğunluğa sahip olduğunu ortaya koydu. Bu nedenle, araştırmacılar onu “süper puf” veya “pamuk şeker” gezegen olarak tanımlamaktadır.
Genellikle gezegenler, genç yıldızların etrafında dönen toz ve gaz diskinde oluşur. Bu diskler, Jüpiter ve Satürn gibi gaz devlerinin veya WASP-107b gibi gezegenlerin, disk dağılmadan önce yeterli gaz birikimi için en az 10 kat büyük ve katı bir çekirdek oluşturmasını gerektirir. Ancak, WASP-107b’nin bu kadar büyük bir çekirdeği bulunmamaktadır. Bu durum, bilim insanlarını gezegenin ilk etapta nasıl oluştuğu konusunda düşündürmektedir.
Bununla birlikte, bu tuhaf gezegeni açıklayabilecek bir dizi olası senaryo bulunmaktadır. McGill Üniversitesi‘nden Profesör Eve Lee, “WASP-107b açısından en makul senaryo, gezegenin yıldızdan uzakta, diskteki gazın, gaz birikiminin çok hızlı gerçekleşebilmesini sağlayacak kadar soğuk olduğu bir mesafede oluştuğu” şeklinde ifade etti. Gezegen daha sonra ya diskle ya da sistemdeki diğer gezegenlerle etkileşime girerek mevcut konumuna yerleşti.
Aynı araştırma sırasında, bilim insanları sistemde WASP-107c olarak bilinen başka bir gezegene de rastladı. Ancak bu gezegen, kütlesinin önemli ölçüde daha fazla olması ve yıldızından uzakta bulunması nedeniyle daha az dikkat çekiyor. Fakat, gezegenin yıldızı etrafındaki yörüngesinin tuhaflığı, kardeş gezegenine ne olduğuna dair başka ipuçları sunuyor. Piaulet, “WASP-107c, bazı açılardan kendi sisteminde yaşananları belleğinde tutuyor” diyerek bu durumu özetledi.
WASP-107b’nin son derece tuhaf yapısı, gezegenler arasındaki etkileşimlerle büyük yer değişimlerinin yaşanmış olabileceği epey kaotik bir geçmişe işaret ediyor.
