Koronavirüs ve Aşılamanın Geleceği
Milyonlarca insan, koronavirüse karşı aşılanırken, pandeminin sona erdiğine dair umut verici bir ışık belirmeye başladı. Aşılamaların başlamasıyla birlikte bilim insanları, dünya genelinde pandeminin etkilerinin azalabileceğini öngörüyor. The New York Times yazarı Apoorva Mandavilli’nin Science dergisinde yayımlanan bir araştırmaya dayandırdığı makalesine göre, koronavirüs varlığını sürdürmeye devam edecek, ancak soğuk algınlığına neden olan diğer virüsler gibi daha az tehditkar bir hale gelecek.
Araştırmaya göre, virüs şu anda yetişkinlerin bağışıklık sistemini alt edebilen bir patojen olarak tehdit oluştursa da, herkesin virüse veya aşıya maruz kalmasıyla birlikte durum değişecek. Öte yandan, koronavirüsün yetişkinlerde daha etkin olmasının nedeni, çocukların bağışıklık sistemlerinin yeni patojenlere karşı daha sorgulayıcı bir tavır sergilemesidir. Çalışma, virüsün gelecekte yalnızca 5 yaşından küçük çocuklar için endişe verici olacağını öne sürüyor; ancak bu durum, burun akıntısı veya belirti göstermekten çok daha fazlasını içermiyor.
Araştırmacılar, koronavirüsün düşük seviyelerde dolaşan ve nadiren ciddi hastalıklara neden olan bir “endemik” forma dönüşeceğini belirtiyor.
Endemik Koronavirüs Türleri
Atlanta’daki Emory Üniversitesi’nden araştırmacı Jennie Lavine, “Bu tür bir endemik duruma ulaşmanın zaman çerçevesi, hastalığın yayılma hızı ve aşılama oranına bağlıdır” şeklinde görüş belirtti.
Dört Koronavirüs Türü İncelendi
Dr. Lavine ve ekip, soğuk algınlığına neden olan dört farklı koronavirüs ile SARS ve MERS gibi yeni patojenlerin geleceği hakkında ipuçları aradı. Endemik olan dört soğuk algınlığı koronavirüsü, genel olarak yalnızca hafif semptomlara yol açıyor. 2003 ve 2012’de ortaya çıkan SARS ve MERS ise insanları ciddi şekilde hasta etmesine rağmen geniş çapta yayılmadı.
Araştırma ekibi, tüm koronavirüslerin benzer bir bağışıklık tepkisi ürettiğini ve yeni virüsün en çok endemik soğuk algınlığı koronavirüslerine benzediğini vurguladı. Yapılan çalışmada, soğuk algınlığı koronavirüsleri ile ilk enfeksiyonun ortalama 3 ila 5 yaşlarında gerçekleştiği tespit edildi. Araştırmada yer alan bulgulara göre, “Bu yaştan sonra insanlar tekrar enfekte olabilir, bu da bağışıklıklarını güçlendirir ve virüslerin dolaşımını sürdürür; ancak bu durum onları hasta etmez.”
Yeni Koronavirüs İçin Benzer Gelecek Öngörülüyor
Dr. Lavine, virüsün hızlı yayılımına, bağışıklık tepkisinin gücüne ve uzun ömürlülüğüne bağlı olarak, koronavirüsün doğal enfeksiyonlar alarak endemik hale gelmesinin birkaç yıl ila on yıl süreceğini belirtti. Aşılamalar olmadan endemik hale gelme sürecinin en hızlı ve en kötü yol olduğunu kaydeden Dr. Lavine, bu senaryonun gerçekleşmesi durumunda nüfus bağışıklığının bedeli olarak yaygın hastalıklar ve ölümlerin yaşanabileceğini ifade etti. Aşıların bu durumu tamamen değiştirebileceğinin altını çizen Dr. Lavine, “Eğer insanlar aşılanmak için hızla hareket ederse, bu durum koronavirüsün endemik bir enfeksiyon haline gelme sürecini bir yıla, hatta altı aya indirgeyebilir.” dedi. Ancak Dr. Lavine, aşıların koronavirüsü ortadan kaldırmasının pek olası olmadığını, virüsün çevremizde daha az tehditkar bir biçimde varlığını sürdüreceğini belirtti.
Uzmanlar, bu senaryonun yalnızca makul değil, aynı zamanda mümkün olduğunu vurguladı.
Kızamık Senaryosuna Benzeyen Gelecek
San Diego’daki La Jolla İmmünoloji Enstitüsü’nde virolog olan Shane Crotty, makalenin genel yapısına katıldığını belirterek, “Eğer aşılar insanların virüsü bulaştırmasını engelliyorsa, o zaman çocuklar dahil herkesi aşıladığınızda bu hastalık, kızamık senaryosuna çok benzeyecek ve insanlara artık bulaşmayacak.” dedi. Aşıların hastalığı önleyeceği, ancak enfeksiyon ve bulaşmayı engellemeyeceği düşüncesini dile getirdi. Bu durum, koronavirüsün dolaşmaya devam edeceği anlamına geliyor.
Toronto Üniversitesi’nde bir immünolog olan Jennifer Gommerman, mevcut aşıların enfeksiyonu önlemek için gereken sterilize edici bir bağışıklık sağlama kapasitesinin düşük olduğunu belirtti. “Gerçek üst solunum yolunda doğal bir bağışıklık tepkisi almıyorsunuz; kolunuza bir iğne yaptırıyorsunuz. Bu, aşılamadan sonra bile enfeksiyonların ortaya çıkma olasılığını artırıyor.” şeklinde konuştu.
Sonuç olarak, Dr. Lavine’nin modeli, yeni koronavirüsün soğuk algınlığı koronavirüslerine benzer olduğu varsayımına dayanmaktadır. Ancak Harvard T.H.’de epidemiyolog olan Marc Lipsitch, bu varsayımın geçerliliği konusunda uyarılarda bulundu. Dr. Lipsitch, “Diğer koronavirüs enfeksiyonları uygulanabilir olabilir veya olmayabilir, çünkü bu koronavirüslerin daha yaşlı ve bağışıklık sistemi virüse maruz kalmamış bir yetişkine neler yapabileceğini görmedik.” dedi.
Mevsimsel Grip Benzeri Senaryolar
Bir başka makul senaryo, virüsün bazı yıllarda hafif, diğer yıllarda ise daha ölümcül olan mevsimsel gribe benzer bir seyir izleyeceğini gösteriyor. Koronavirüsün bağışıklık tepkisinden kaçan yeni varyantları da tabloyu karmaşıklaştırabilir. Dr. Lipsitch, “Koronavirüsün soğuk algınlığına dönüşme tahminleri, paramın çoğunu koyacağım yer. Ama bunun kesinlikle garanti olduğunu sanmıyorum.” dedi.
Soğuk algınlığı koronavirüslerinin ne zaman ve nasıl ortaya çıktığı hala bir muamma. Ancak bazı bilim insanları, yeni koronavirüsün ortaya çıkmasından bu yana, dünya genelinde yaklaşık bir milyon insanın ölümüne neden olan ve dört yaygın soğuk algınlığı koronavirüsünden biri olan 1890 pandemisi OC-43’ten kaynaklanmış olabileceği teorisini yeniden gözden geçirdiler. Kanada’daki Montreal Klinik Araştırma Enstitüsü’nden immünolog Andre Veillette, “İnsanlar, insan popülasyonunun, salgını sona erdiren OC-43’e karşı düşük dereceli, geniş bir bağışıklık geliştirdiğini öne sürdüler. Bu koronavirüs şu anda toplumda oldukça barışçıl bir şekilde dolaşıyor.” ifadelerini kullandı.
