Ağrı ve Algoloji Nedir?
Ağrı, vücudun herhangi bir bölgesinden kaynaklanabilen, organik bir nedene bağlı ya da olmayabilen, bireyin geçmişte yaşadığı tüm deneyimleri kapsayan hoş olmayan bir duyudur. Ağrının incelendiği tıp dalına ise algoloji adı verilmektedir. Algoloji, 3 ay veya daha uzun süren ağrıların tanı, tedavi ve takibinin yapıldığı uzmanlık alanıdır. Bu bölüm, genellikle kanser ağrıları, nevraljiler, kas-iskelet sistemi ağrıları, boyun ağrıları, omuz-kol ağrıları, sırt ağrıları, bel-bacak ağrıları, damar tıkanıklığına bağlı ağrılar ve nedeni belirlenemeyen ağrılar gibi çeşitli durumların tedavisiyle ilgilenir. Algolojinin temel amacı, kronik ağrı nedeniyle yaşam kalitesini kaybetmiş bireylere bu kalitelerini geri kazandırmaktır.
Algoloji Terimleri
Algoloji ne demek? Algoloji uzmanına ne denir? Latince’de algo “ağrı” anlamına gelirken, loji “bilim” demektir. Ağrıyı tedavi eden hekimlere ise algolog denir. Algolog olabilmek için, tıp fakültesini tamamladıktan sonra anestezioloji, nöroloji veya fizik tedavi ana bilim dallarından birinde uzmanlık eğitimi almış hekimlerin, iki yıllık bir algoloji yan dal uzmanlık eğitimini tamamlaması gerekmektedir. Ancak, birçok tıp branşında olduğu gibi algolojide de yan dal uzmanlık belgesi almak, uzmanlık deneyimini kazanmış olmak anlamına gelmez. Bu nedenle, uzmanlık eğitimi sonrası sürekli eğitim toplantılarına katılarak bilgi ve deneyimlerini artırmaları önemlidir.
Algoloji Bölümünün İncelediği Hastalıklar
Algoloji bölümü, aşağıdaki hastalıklara yönelik tanı ve tedavi hizmeti sunmaktadır:
- Kronik ağrılar
- Baş ağrıları
- Boyun, omuz ve kol ağrıları
- Sırt ağrıları
- Bel ağrıları
- Bel fıtığı ameliyatı sonrası gelişen farklı ağrılar
- Kalça eklem ve bacak ağrıları
- Siyatalji
- El bileği ağrıları (karpal tünel sendromu)
- Diyabetik nöropati (şeker hastalarında el ve ayaklarda yanma, batma, elektrik çarpması hissi)
- Kanser ağrısı
- Fibromyalji
- Romatizmal hastalıklar
- Zona ağrısı
- Trigeminal nevralji
- Travma sonrası oluşan kırık veya yaralanmalardan kaynaklanan devam eden ağrılar
- Psikosomatik ağrılar
- Herhangi bir ameliyat sonrası geçmeyen, kronikleşen ağrılar
Algologların Uyguladığı Tedavi Yöntemleri
Algologlar, hastalarını ayrıntılı bir muayeneden geçirerek tedavi sürecine başlarlar. İlk aşamada basit ağrı kesici ilaç tedavisi uygulanır. Ayrıca, hastanın ağrısından kaynaklanan uykusuzluk, depresyon veya iştah sorunlarını düzenlemek amacıyla yardımcı ilaç tedavisi de yapılır. Kronik ağrı yaşayan hastalarda, ağrının neden olduğu depresyonu hafifletmek için antidepresanlar gibi yardımcı ilaçlar kullanılabilir.
Basit ağrı kesicilere yanıt vermeyen hastalara, zayıf düzeyde morfin ve benzeri ilaç tedavisi uygulanır. Morfin tedavisine, en düşük dozdan başlanarak hastanın ağrısına olan etkisi değerlendirilir. Eğer hasta zayıf morfin türevleri ile yeterli fayda görmezse, güçlü morfin kullanımına geçilir. Ancak, kanser ağrısı dışındaki kronik ağrılar için, algoloji bölümüne gelen hastalarda morfin benzeri ilaçlar yüksek dozlara çıkarılmadan önce girişimsel tedavilere öncelik verilir.
Bunun yanı sıra, ağrının bulunduğu bölgeye ait sinir blokajı uygulaması ile ağrının devre dışı bırakılması da bir tedavi yöntemidir. Bu yöntem, ileri düzey vakalarda hekim tarafından uygun görüldüğünde etkili bir çözüm sunar. Kanser hastaları dışındaki diğer ağrı şikayetleri için ise radyofrekans ve enjeksiyon yöntemleri olumlu sonuçlar vermekte ve genellikle bu hastalıklar bu yöntemlerle tedavi edilebilmektedir.
