Buzul Çağları ve Buzul Arası Dönem
Buzul çağları, dünya üzerindeki iklimin önemli bir parçasını oluşturan ve kutuplardaki geniş buz tabakalarının varlığıyla karakterize edilen dönemlerdir. Günümüzde ise, “buzul arası” olarak adlandırılan bir dönem yaşanıyor. Bu dönem, ortalama 12 ile 15 bin yıl arasında değişiklik göstermektedir.
Buzul çağları sırasında insanlar henüz var olmadığından, insan faaliyetlerinin bu arası dönemin kısalmasında önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. Özellikle, insan etkisi buzul çağlarının başlangıcını ve sonunu tetikleyen en kritik sebeplerden biri olarak öne çıkmaktadır. Bu duruma örnek olarak, 1500’lü yıllarda başlayan ve yaklaşık 300 yıl süren mini buzul çağı verilebilir. Bu dönemde, kuzey Avrupa’daki sıcaklık ortalaması yaklaşık 1 derece düşmüştür.
Kuzey Kutup Bölgesi’ndeki buz örtüsü, o kadar genişlemiştir ki, Eskimo kayıkları İskoçya’ya kadar ulaşabilmiş ve Avrupa’nın iç bölgelerinde yolunu kaybetmiş kutup ayıları gözlemlenmiştir. Yapılan bazı araştırmalar, bu küçük buzul çağının nedeninin o dönemde yaygın olan veba hastalığı ile ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır.
- Veba hastalığı, Avrupa nüfusunun önemli ölçüde azalmasına neden olmuş ve bu durum, terkedilmiş tarım arazilerinin zamanla yeşil bitkiler ve ağaçlarla kaplanmasına yol açmıştır.
- Bu süreç, atmosferde önemli miktarda karbondioksit emilimini artırmış ve bir tür “anti-sera etkisi” oluşturmuştur.
Sera etkisi, gezegenimizi bir ısı kalkanı gibi sararak soğumayı engelleyen bir fenomendir. Öte yandan, anti-sera etkisi bu kalkanın zayıflamasına ve dolayısıyla sıcaklıkların düşmesine sebep olmaktadır. Dolayısıyla, buzul çağları ve arası dönemler, iklim değişikliklerinin karmaşık dinamiklerini anlamamız açısından büyük önem taşımaktadır.
