Yaz mevsiminin sona ermesiyle birlikte evlerde kışlık yiyecek hazırlıkları hız kazandı. Taze olarak alınan meyve ve sebzeler, turşu, salamura, marmelat ve reçel yapımında kullanılırken, besleyici değeri yüksek olan tarhana da kış hazırlıklarının vazgeçilmezlerinden biri haline geliyor. Ancak uzmanlar, bu yiyeceklerin uygun koşullarda hazırlanmadığı ve saklanmadığı takdirde, gıda zehirlenmelerine kadar ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği konusunda uyarıyor. Mikrobiyolog Dr. İpek Ada Alver, kışlık yiyeceklerin hazırlanması ve saklanması konusunda önemli tavsiyelerde bulundu.
“Plastik Kaplar Kullanmaktan Kaçının”
Yaz sonu hazırlanan kışlık yiyeceklerin güvenli bir şekilde saklanabilmesi için plastik kapların kullanılmaması gerektiğini vurgulayan Alver, şunları belirtti: “Plastik mutfak gereçleri, bakteri tutma ve üretme konusunda en riskli malzemelerdir. Gıdaların asiditesini artırarak besin değerinin düşmesine ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, kışlık yiyecek hazırlığında cam kapların tercih edilmesi son derece önemlidir.”
“Konserve Gıdalardaki Tehlike: Botulinum Toksini”
Kışlık yiyeceklerin hazırlanmasında konservelerin yaygın olarak kullanıldığını belirten Alver, “Konservelik gıdalar yüksek ısıl işlem görmeden veya uygun koşullarda hazırlanmadığında, Clostridium botulinum adlı patojen bakterinin hızla çoğalmasına neden olabilir. Bu bakteriyle enfekte olan gıdaları tüketen kişilerde, 18-36 saat içerisinde halsizlik, baş dönmesi, ağız kuruluğu, tansiyon düşüklüğü gibi belirtiler ortaya çıkabilir. İlerleyen durumlarda ise bulanık görme, çift görme ve solunum kaslarının felç olması gibi ciddi sağlık sorunları meydana gelebilir,” dedi.
Normalde toksinler 80 °C’de 10-30 dakika, 100 °C’de 10 dakika kaynatıldığında etkisiz hale gelebilirken, Botulinum toksininin ısıya dayanıklı sporları geliştirdiğini ve ancak 116 °C’de yok edilebildiğini hatırlatan Alver, uygun olmayan koşullarda hazırlanan yiyeceklerde bu toksinin aktif hale gelerek ölümcül sonuçlar doğurabileceğini vurguladı. Kışlık yiyeceklerin basınçlı kap veya tencerelerde hazırlanması gerektiğini belirtti.
Kışlık Yiyecek Hazırlığında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Pandemi döneminde sağlık çalışanlarının yükünü hafifletmek ve hasta sayısını azaltmak için gıda zehirlenmelerine karşı dikkatli olunması gerektiğini ifade eden Dr. İpek Ada Alver, kışlık yiyeceklerin besin değerlerini korumak ve sağlık sorunlarını önlemek için şu önerilerde bulundu:
- Aldığınız yiyeceklerin ezik, çürük ve küflü olmamasına dikkat edin.
- Hazırlayacağınız yiyecekleri iyice yıkayıp kurulayın.
- Konserve için plastik yerine cam saklama kavanozları kullanın. Kavanozları iyice yıkayıp kuruladıktan sonra, ağzını alevden geçirin ve kapağının sağlam olduğundan emin olun.
- Konserve olarak tüketilecek gıdaların en az 100 °C’de 10 dakika, yüksek asidik içerikli gıdaların ise en az 20 dakika ısıl işleme tabi tutulmasına özen gösterin. Mümkünse 116 °C’de 20 dakika işlem görecek şekilde basınçlı tencere kullanın.
- Dondurulacak gıdaları, besin değerlerini kaybetmemesi için kaynamış suya atıp 1-2 dakika beklettikten sonra dondurun.
- Kış sebze ve meyvelerini sıcak halde derin dondurucuya atmayın.
- Kuruyacak meyve ve sebzeleri serin, kuru ve gölgede, temiz bir bezle kapatarak kurutun.
- Kışlık yiyeceklerin saklandığı kavanozların ağzını sıkıca kapatın. Turşu ve salamuraları uygun nem ve sıcaklıkta, serin ve karanlık bir yerde saklayın.
- Kapağı bombeleşen, kötü tat ve aroma olan, beyaz tortu şeklinde küflenen ve asit sesi çıkaran ürünleri tüketmeyin.
- Uzun süre saklayacağınız ürünleri -20 °C’de muhafaza edin ve çözülmeden direkt kaynar suya atarak tüketin.
- Kışlık yiyecekler tuzlama, şekerleme ve baharatlama ile de korunabileceğinden, kalp, böbrek ve karaciğer yetmezliği olan bireyler ile hipertansif ve hiperglisemik hastalar bu ürünleri az miktarda tüketmelidir.
