Horlama Nedir?
Sağlıklı bir bireyin uyku sırasında, damak, dil kökü ve küçük dilin boğaz ile birleştiği alanın daralması normaldir. Ancak, eğer üst solunum yolları aşırı derecede daralırsa, hava akışı kısmen tıkanır ve bu da nefes alıp vermede zorluk yaşanmasına neden olur. Horlama, bu tür bir tıkanmadan kaynaklanarak ortaya çıkar; türbülanslı hava akışı, dil, ağız, boğaz ve solunum yollarındaki dokuların titreşmesine sebep olarak ses oluşturur. Genellikle yaygın bir uyku bozukluğu olarak kabul edilen horlama, obstrüktif uyku apnesi (OSA) ile ilişkilendirilir. Ancak, her horlayan kişi uyku apnesi hastası değildir. Gerçek şu ki, tedavi edilmediği takdirde tüm OSA hastaları horlarken, bazı horlayan bireylerde ise uyku apnesi bulunmayabilir. Ayrıca, horlama her zaman ciddi bir tıbbi rahatsızlığın göstergesi olmayabilir; horlama seviyeleri oldukça çeşitlilik gösterebilir.
BELİRTİ VE SEMPTOMLAR
Horlamanın en belirgin belirtileri arasında yüksek ve gürültülü sesler yer almaktadır. Eğer horlayan kişi yüksek perdede ses çıkarıyorsa, bu durum çevresindeki insanları rahatsız edebilir ve hatta kendisi de horladığına uyanabilir. Eğer uyku sırasında yanında kimse yoksa ve horladığına uyanmıyorsa, horladığını gösteren bazı belirtiler şunlardır:
- Uykuya dalmada güçlük
- Uykunun huzursuz geçmesi
- Nefes darlığı ile uyanma
- Uyku sırasında boğuluyormuş gibi hissetme
- Uyanınca boğaz ağrısı ve ağız kuruluğu
- Verimsiz uykunun etkisiyle gündüz yorgunluk ve uykululuk hali
- Gün içerisinde konsantrasyon eksikliği
- Dikkat ve hafıza sorunları
- Kan basıncının kontrolünün zorlaşması ve çarpıntı
- Kan şekeri düzeylerinin kontrol edilmesindeki güçlükler
- Yüksek tansiyon sorunları
- Çocuklarda dikkat süresinin azalması, davranışsal bozukluklar veya akademik performans düşüklüğü
HASTALIKLA İLİŞKİLİ GENLER VE RİSK FAKTÖRLERİ
Horlama ile ilgili herhangi bir genetik ilişki tespit edilmemiştir. Ancak, horlamanın ortaya çıkmasında etkili olan bazı faktörler bulunmaktadır. Bu faktörler arasında bademcik ve geniz etinin şişmesi, yüz (burun, boğaz ve çene) kemiklerinin düzensiz yapısı, büyük dil tabanı, alerjik reaksiyonlar ya da soğuk algınlığına bağlı tıkanıklıklar ve ağız alanındaki şişmeler sayılabilir. Ayrıca, 50 yaş üstü bireyler, yüksek vücut kitle indeksi, aşırı alkol kullanımı, menopoz süreci, antihistaminik veya uyku ilaçları kullanımı, hamilelik ve hamilelik sonrası dönemler gibi durumlar da risk faktörlerini artırmaktadır.
TEŞHİS YÖNTEMLERİ
Horlama, basit bir sorun gibi görünse de, altında yatan önemli sağlık sorunlarının sinyali olabilir. Horlamanın teşhisi için öncelikle fiziksel muayene yapılır; ardından vücut kitle indeksi (BMI) hesaplanır ve boy ile kilo ölçümleri gerçekleştirilir. Teşhis süreçlerinde en yaygın kullanılan yöntemler şunlardır:
- X-ışını kullanılarak ayrıntılı görüntüleme için bilgisayarlı tomografi (BT) taraması
- Bilgisayar, mıknatıs ve radyo frekansı ile manyetik rezonans görüntüleme (MR)
- Solunum yollarının incelenmesi amacıyla endoskopi
Ayrıca, uyku apnesinin varlığından şüphelenilen durumlarda, uyku laboratuvarında bir gece boyunca gözlem yapılması da gerekebilir.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Horlama, basit bir sorun olarak görülse de, altta yatan nedenleri belirlemek ve tedavi etmek oldukça önemlidir. Tedavi süreci, önceki teşhis yöntemleriyle elde edilen bulgulara dayanarak şekillenir. Horlamayı azaltmak veya önlemek için birkaç yöntem bulunmaktadır:
- Uyku pozisyonunu değiştirmek (sırt üstü yerine yan yatmak)
- Alkol ve sigara tüketimini azaltmak veya tamamen bırakmak
- Burun deliklerine daha fazla hava girmesini sağlayan burun şeritleri kullanmak
- Gerekirse ağız cihazı kullanmak; bu cihaz çeneyi ve dili hafifçe öne doğru çekerek üst solunum yolunu açmayı sağlar.
ÖNLEM YÖNTEMLERİ
Horlama sorununu önlemek için, uyku öncesinde uygulanabilecek bazı yöntemler bulunmaktadır. Bunlar arasında, burun deliklerine hava akışını artırmak için burun şeritleri kullanmak, uyumadan önce alkol ve sigara tüketiminden kaçınmak, yan pozisyonda uyumak ve sağlıklı bir kilo aralığını korumak yer alır. Bu önlemler, horlamayı azaltmak ve daha kaliteli bir uyku elde etmek için önemlidir.
Kaynak: Evrim Ağacı
