ABD Başkanı Donald Trump, TikTok ve WeChat uygulamalarının ABD’deki faaliyetlerine yönelik çarpıcı adımlar attı. Trump, Amerikan şirketlerine, bu Çin internet şirketleriyle tüm ilişkilerini 45 gün içinde sonlandırmaları talimatını içeren bir kararname yayınladı. TikTok, bu hamleyi “şok edici bir adım” olarak nitelendirirken, hukukun ayaklar altına alınmasına karşı her türlü yola başvuracaklarını duyurdu.
Trump, TikTok’un yanı sıra WeChat uygulaması için de benzer bir kararname yayımladı. WeChat’in sahibi olan Tencent şirketi, “Başkanlık kararnamesiyle ilgili incelemelerimiz sürüyor” şeklinde bir açıklamada bulundu. TikTok ise, ulusal güvenlik kaygıları nedeniyle ABD’deki faaliyetlerinin yasaklanabileceği tehdidiyle karşı karşıya. Trump, müzakerelerin 15 Eylül’e kadar tamamlanmasını istedi.
ABD yönetimi, aynı zamanda Perşembe günü yaptığı bir açıklamada, Amerikan hisse senedi piyasalarındaki Çin şirketlerinin denetimden geçirilmiş hesaplarını yetkililere sunmadıkları takdirde endekslerden çıkarılmalarını tavsiye ederek, iki ülke arasındaki gerginliği daha da artırdı.
Trump’ın Kararnamelerinin İçeriği
Başkan Trump, her iki kararnamede de Çin menşeli cep telefonu uygulamalarının ABD’de yaygınlaşmasının “ulusal güvenliği, dış politikayı ve ekonomiyi” tehdit ettiğini öne sürdü. Kararnamelerde, Çinli veya onlara bağlı kuruluşların sahibi olduğu uygulamalarla ilişkilerin yasaklandığı belirtiliyor; ancak bu yasakların kapsamı hakkında fazla detay verilmemiştir.
Kararnamelerde, bu kararların yasal dayanağının Ulusal Olağanüstü Hal Kanunu ve Uluslararası Olağanüstü Ekonomik Yetkiler Kanunu olduğu ifade ediliyor. Trump, TikTok’un topladığı verilerin, Çin hükümetinin ABD hükümeti çalışanlarını izlemek ve şantaj yapmak için kullanabileceği kişisel bilgileri içerebileceğini belirtti. Ayrıca, TikTok’un Hong Kong’daki protestolar ve Uygur Türkleri üzerindeki baskılar gibi hassas konulardaki içerikleri sansürlediğine dair haberler de kararnamede yer aldı.
ABD Başkanı, İç Güvenlik Bakanlığı ve Ulaştırma Güvenliği Dairesi çalışanları ile silahlı kuvvetler personeline TikTok’un zaten yasaklandığını bildirdi.
WeChat Yasağı: ABD-Çin İlişkilerinde Yeni Bir Gerginlik
Jaoyin Feng, BBC Çince Servisi Washington Muhabiri
TikTok’a yönelik yasak zaten bekleniyordu, çünkü uygulama uzun süredir ABD’nin radarındaydı. Ancak WeChat’e aynı gerekçelerle getirilen yasak, gerçekten de büyük bir şok etkisi yarattı. Başkan Trump’ın kararnamesi duyurulur duyurulmaz, WeChat hesabıma mesajlar akmaya başladı. Amerika’da yaşayan, Çin’deki yakınlarıyla WeChat üzerinden iletişim kuran arkadaşlarım tam bir panik yaşıyor.
Binlerce kilometre uzakta bulunan insanlar aynı soruyu soruyor: “WeChat ABD’de yasaklandıktan sonra nasıl görüşeceğiz?” Eğer Çin’de yakınlarınız varsa, WeChat kullanmak neredeyse imkansız hale geliyor. WeChat’i, milyarı aşan kullanıcısıyla WhatsApp, Facebook, Instagram, PayPal, Uber ve hatta Tinder gibi platformların tek bir sistemde birleşmiş hali olarak düşünebilirsiniz.
Amerika’nın, Çin’in teknoloji alanındaki ilerlemesinin önemli bir örneği olan WeChat’i yasaklaması, Çin’de kültüre, insanlara ve devlete yönelik bir tehdit olarak algılanacak ve Washington’un, teknoloji alanındaki en büyük rakibini saf dışı etmeye çalıştığı görüşünü güçlendirecektir. Yasağın sıkı bir şekilde uygulanması, Çin’de ailesi, arkadaşları ve iş ilişkileri olan herkes için büyük bir krize yol açacaktır.
ABD-Çin ilişkilerinde “dişe diş, göze göz” yaklaşımının yeni bir norm haline gelmesiyle, bu adım, iki ülke arasında bireyden bireye iletişimin tamamen kesilmesi anlamına gelecektir.
