Uyuz Hastalığı
Uyuz hastalığı, Sarcoptes scabiei isimli bir parazitin neden olduğu ve insandan insana kolayca bulaşabilen, özellikle sonbahar ve kış aylarında sıklığı artan, şiddetli kaşıntı ile karakterize edilen bulaşıcı bir hastalıktır. Bu hastalık, genellikle küçük kırmızı kabarcıklar ve deri döküntüleri ile seyretmektedir.
Belirtileri
- Parazit, cilde bulaştıktan sonra 3-6 hafta içinde belirtiler ortaya çıkabilir; daha önce uyuz hastalığı geçirmiş olan kişilerde ise bu süre 1-4 gün arasında değişir.
- Geceleri ve sıcak ortamlarda artan kaşıntı, yanma ve batma hissi, hastalığın en rahatsız edici belirtilerindendir.
- Parazitin deri altındaki hareketleri nedeniyle açtığı tüneller, ciltte çizgi şeklinde görünür.
- Deride kabarık, kabuklu döküntüler ve sürekli kaşıma sonucu oluşan iltihaplı yaralar görülebilir.
Nasıl Bulaşır?
Uyuz hastalığı, genellikle yakın fiziksel temas yoluyla hızla yayılır. Aile bireyleri arasında, uzun süreli cilt teması, aynı yatakta uyuma veya cinsel ilişki ile bulaşma riski yüksektir. El sıkışmak gibi kısa süreli temaslar ise daha düşük risk taşır. Ayrıca, giysiler, çamaşırlar, çarşaflar ve havlular gibi malzemelerin ortak kullanımı da bulaşma riskini artırır. Okul, huzurevi, askeri kışla ve bakımevi gibi toplu yaşam alanlarında hastalık hızla yayılabilir. Bağışıklık sistemi zayıf olan bireyler, çocuklar ve yaşlılar, bu hastalığa karşı daha hassastır ve belirtiler daha şiddetli olabilir.
Yetişkinlerde Belirtiler
- Parmak araları
- El bileğinin iç yüzü ve ayak bilekleri
- Koltuk altı
- Bel, kalça ve kasık bölgeleri
- Dirsek ve dizler
- Kulak arkası
- Erkeklerde genital bölge, kadınlarda ise meme bölgesi
Çocuklarda Belirtiler
- El içi
- Ayak tabanı
- Kulaklar
- Yüz, baş ve boyun bölgeleri
Nasıl Tedavi Edilir?
Uyuz hastalığının tedavisi, cilt üzerine uygulanan özel krem ve losyonlar ile yapılmaktadır. İlaç uygulaması sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:
- Aynı ortamda yaşayan kişilerin, hastalık belirtileri olmasa bile tedaviye dahil olmaları gereklidir.
- İlaç, aynı ortamda yaşayan tüm bireylere eş zamanlı olarak uygulanmalıdır.
- İlaç, duş alındıktan sonra temiz ve serin cilde sürülmelidir.
- İlaç, boyundan aşağı tüm vücuda uygulanmalıdır.
- El ve ayak parmak araları, el bileği, koltuk altı, dış genital organlar ve kalçalar gibi bölgeler, ayrıca kadınlarda göğüsler ve tırnak altlarına özel dikkat gösterilmelidir.
- Çocuklarda yüz, boyun, saçlı deri ve kulaklara da ilaç uygulanmalıdır.
- İlaç uygulandıktan sonra 8 saat içinde eller yıkanırsa, tekrar ilaç uygulanmalıdır.
- Tek doz ilaç uygulamasında, 12 saat sonra, üç gün arka arkaya uygulamada ise 3. günün sonunda (bu süre, doktorunuzun reçetelendirdiği ilaca göre değişebilir, lütfen eczacınıza danışın) vücut yıkanmalı ve temiz kıyafetler giyilmelidir. Yatak çarşafları ve havlular değiştirilmelidir.
- Doktorunuz, 7 gün sonra ikinci bir uygulama yapmanızı isteyebilir.
Tedavi Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Çarşaflar, giysiler ve havlular yüksek sıcaklıkta yıkanmalı ve ütülenmelidir.
- Parazit, vücut dışında eşyalar üzerinde 2-3 gün yaşayabileceğinden, yıkanamayan malzemeler plastik poşetlerde ağzı kapalı olarak en az 72 saat bekletilmelidir.
- Ev, iyice temizlenmeli ve elektrik süpürgesi ile süpürülmelidir.
- Tedavi sonrasında belirtiler 2-4 hafta daha devam edebilir. Eğer tedavi bittikten sonra kaşıntı 4 haftadan uzun sürerse veya ciltte yeni döküntüler oluşursa, mutlaka doktorunuza başvurmalısınız.
- Kaşıma nedeniyle oluşan döküntülerde iltihaplanma veya deri altı dokusu iltihabı (selülit) belirtileri görülürse, yine doktorunuza başvurmalısınız.
