Aşırı Sıcaklarla Başa Çıkmanın Yolları
Aşırı sıcaklar kendini göstermeye başladı ve bu durumla başa çıkmak için pek çok kişi klima ve vantilatör gibi aletlere yöneliyor. Fakat, aşırı sıcaklıklara karşı direncin artırılmasının yolu, aşırı soğukla başa çıkabilen bireylerin geliştirdiği bazı tekniklerden geçiyor olabilir.
Buzlu suda uzun süre kalabilme yeteneğine sahip olan Wim Hof, namı diğer “Iceman”, bu tür tekniklerin en iyi örneklerinden birisini temsil ediyor. Hof ve benzeri bireyler, hem bedenlerini hem de zihinlerini, onlara soğuğa karşı direnç kazandıran çeşitli yöntemlerle eğitiyorlar. Peki, bu nasıl mümkün oluyor?
Soğuk Direnç ve Beyin Mekanizmaları
İnsan beyninin soğuğa karşı nasıl bir tepki verdiğini araştıran iki sinir bilim uzmanı, bu tür direnç süreçlerinde beyinde neler olduğuna dair önemli bulgular elde etti. Araştırmalar gösteriyor ki, bu tür dirençlerin kazanılması, beyni veya bedeni sistematik olarak değiştiren pratik teknikler aracılığıyla sağlanıyor. Dahası, bu tür uygulamalar sıradan insanlar tarafından da gerçekleştirilebilir.
Örneğin, yoga gibi teknikler, fizyolojik dengeyi değiştirmeyi amaçlar. Bilim insanları bu durumu “homeostazi” olarak adlandırıyor. Homeostazi, bir organizmanın fiziksel bütünlüğü için kritik bir hayatta kalma ihtiyacıdır. Soğuğa maruz kalındığında, bazı beyin merkezleri devreye girerek vücudun tepkilerini değiştirmeye başlar. Bu tepkiler arasında, ekstremitelere giden kan akışının azaltılması ve ısı üretmek amacıyla derin kas gruplarının harekete geçmesi yer alır. Bu otomatik değişiklikler, vücudun ısıyı daha etkili bir biçimde tutmasını sağlar.
Fizyolojik ve Psikolojik Denge
Vücut, duyusal verileri topladığında ve bu verileri düzenleyen, önceliklendiren ve eylem planları oluşturan beyin işlem merkezine ilettiğinde homeostazi sağlanır. Bu direktifler daha sonra vücuda iletilerek gerekli fonksiyonları yürütmesini sağlar. Homeostaza aracılık eden mekanizmalar, aşağıdan yukarıya fizyolojik ve yukarıdan aşağıya psikolojik etkileşimler arasındaki dengeyi içerir. Araştırmacılar, bu denge sayesinde beynin soğukla başa çıkma yeteneğini geliştirdiğini düşünüyor.
Beynin Soğuğa Cevabı ve Hof’un Yöntemleri
Wim Hof’un teknikleri arasında kontrollü nefes alma (hiperventilasyon ve nefes tutma) ile meditasyon yer alıyor. Çalışmalarında, Hof, üzerine giydiği ıslak giysi aracılığıyla 3.8 derece su pompalayarak kendisini soğuk bir ortama maruz bırakmadan önce bu teknikleri uyguladı. Nefes tutma ve soğuğa maruz kalma, iki farklı fizyolojik stres durumu yaratırken, meditasyon ise bir psikolojik kontrol yöntemi olarak öne çıkıyor.
Normal denekler soğuğa maruz kaldıklarında, vücut sıcaklıkları değişiklik gösterir ve bu durum homeostatik sürücüleri tetikler. Ancak Hof’un cilt sıcaklığı, bu süreçte değişmedi ve soğuktan etkilenmedi. Üstelik, kontrol grubundaki deneklerin aksine, Hof, beyninin gri bölgesini ağrı yönetimi için aktive etti. Kendi kendine geliştirdiği bu teknik, beyninin ağrı yollarını değiştirerek soğukla başa çıkma becerisini artırdı.
Iceman’in Bulgularının Önemi
Soğuğa maruz kalmanın, homeostatik beyin ağında, nefes tutma ile tetiklenen stres kaynaklı bir ağrı kesici yanıtı ortaya çıkardığı görülmektedir. Gri bölgenin aktivasyonu, ağrı algısında ve dolayısıyla anksiyetede bir azalma sağlıyor. Hof’un homeostatik beyin ağındaki bu sürekli değişiklikler, soğuğa karşı toleransı artırıyor.
Günümüzde milyonlarca insan, depresyon ve kaygı duygularını yönetmek için ilaç kullanıyor. Ancak bu ilaçların çoğunun istenmeyen yan etkileri bulunuyor. Kullanıcıları beyninin homeostatik sistemini etkileyecek şekilde eğiten davranışsal değişim teknikleri, gelecekte bazı hastalar için ilaçsız alternatifler sunabilir. Beyin fizyolojisi ve psikolojisi arasındaki bağlantıları anlama çabaları, daha mutlu bir yaşamın kapılarını aralayabilir.
Batuhan Sarıcan – www.weforum.org
