Kanser Riski ve PTEN Fosfatazının Rolü
Kanser, kontrol mekanizmaları eksik olduğunda riskin arttığı karmaşık bir hastalıktır. En etkili tümör süpresörlerinden biri olan PTEN fosfatazı, bu bağlamda kritik bir öneme sahiptir. Önceki araştırmalar, bu enzimin birçok kanser türünün gelişiminde önemli bir rol oynadığını ortaya koymuştur. Özellikle, kanser hastalarının vücudundaki tümör hücreleri genellikle etkin PTEN düzeylerinin çok altında bulunmaktadır.
Peki, eğer bu durum farklı olsaydı?
Bu sorunun cevabını arayan Harvard Tıp Okulu’ndan Yu-Ru Lee, öncelikle tümör süpresörünün işlevselliğini etkileyen faktörleri incelemeye başladı. İnsan ve fare hücreleri üzerinde yapılan deneyler sonucunda, WWP1 geninin bu süreçte önemli bir rol oynadığı belirlendi. Yapılan açıklamalara göre, bu DNA sekansı, kanserle mücadeledeki fosfatazın etkinliğini olumsuz yönde etkiliyor. Bu nedenle araştırmacılar, WWP1 geninin etkisini azaltacak bir molekül arayışına girdi.
Bulgularına göre, Indol-3 Carbinol adlı molekül, yapısı itibarıyla bu görev için oldukça uygun görünmektedir. Özellikle brokoli, Brüksel lahanası ve yeşil lahana gibi sebzelerde bulunan bu ikincil bitki maddesi, çeşitli deneylerde önemli sonuçlar vermiştir. Farelerle yapılan deneylerde, Indol-3 Carbinol ile tedavi edilen kemirgenlerde, kontrol grubundaki hayvanlara kıyasla daha küçük ve daha basit tümörlerin oluştuğu gözlemlenmiştir. Oysa kontrol grubundaki hayvanlarda kanser, kontrolsüz bir şekilde ilerlemeye devam etmiştir.
Ancak, araştırmacılar brokoli ve diğer lahana türlerinin doğrudan kanser oluşumu üzerinde etkili olmadığını belirtmektedir. Hatta eğer etkili olsalar bile, günde yaklaşık 2.7 kilogram Brüksel lahanasının çiğ olarak tüketilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Bu nedenle, Indol-3 Carbinol ya da benzeri WWP1 inhibitörlerini içeren ilaçların geliştirilmesi daha mantıklı bir yaklaşım olarak değerlendirilmektedir.
Aynı zamanda, WWP1 geninin etkinliğini durdurmanın da akılcı bir yol olabileceğini ifade eden uzmanlar, öncelikle WWP1 ile tümör süpresörü PTEN arasındaki etkileşimin ayrıntılı bir şekilde incelenmesi gerektiğini vurgulamaktadırlar.
Derleyen: Nilgün Özbaşaran Dede
Reactivation of PTEN tumor suppressor for cancer treatment through inhibition of a MYC-WWP1 inhibitory pathway, Science, 17.05.2019.
