Jet Eğitim Uçağı Projesi Hakkında Güncellemeler
Nisan 2018 itibarıyla kavramsal tasarım aşamalarının, Temmuz 2019‘da ön tasarım faaliyetlerinin ve Şubat 2021‘de kritik tasarım faaliyetlerinin başarılı bir şekilde tamamlandığını belirten Tuncay Çopur, bu tasarım döngülerinin sonuçlanmasının ardından üretim sürecine geçildiğini ifade etti.
İlk detay parçaların Ocak 2022 itibarıyla üretimine başlanıldığını belirten Çopur, “Kritik tasarımın tamamlanmasının ardından hızla detay parça üretim faaliyetlerimize giriş yaptık. Toplamda 4 bin 400 civarında detay parça üretimi hedefliyoruz. Bu parçaların %80‘i yan sanayi, %20‘si ise TUSAŞ bünyesinde üretilecektir.” dedi.
Jet eğitim uçağı modeline uygun tasarım süreçlerine devam ettiklerini vurgulayan Çopur, uçağın farklı görevlerde kullanılabilecek bir altyapıya sahip olduğunu söyledi.
Yurt Dışı İhtiyaçları Göz Önünde Bulunduruluyor
Çopur, geliştirme süreçlerini sürdürürken yalnızca yurt içi değil, aynı zamanda yurt dışındaki ihtiyaçları da dikkate aldıklarını belirterek, “Uluslararası alanda rekabet edebilecek bir platform oluşturma çabası içindeyiz.” dedi.
Çeşitli tanıtım faaliyetleri gerçekleştirdiklerini ifade eden Çopur, tasarım faaliyetlerinin tamamen dondurulmasıyla bu faaliyetlerin hız kazanacağını ve uluslararası alanda tanıtım ve pazarlama çalışmaları için yoğun bir şekilde devam edeceklerini vurguladı.
Proje kapsamında iki farklı prototip üretmeyi hedeflediklerini belirten Çopur, “Nihai montaj faaliyetlerine bu yılın son çeyreğinde başlayıp, 2022 yılının son çeyreğinde tamamlanmış, yer testlerini gerçekleştirebileceğimiz, iniş takımları üzerinde olan ve motor çalıştırabileceğimiz prototip uçağımızı tanıtmayı planlıyoruz. 2022 yılının son çeyreğinde yer testlerimizi tamamlayarak Aralık sonu itibarıyla ilk uçuşumuzu icra etmeyi hedefliyoruz.” diye konuştu.
Farklı Görevler İçin Hazır Uçak
Öncelikli hedeflerinin 2025-2030 yılları arasında ulusal ve uluslararası alanda ihtiyaç duyulan bir jet eğitim uçağı tasarlayıp üretmek olduğunu belirten Çopur, bunun yanında çeşitli görevlerde de ihtiyaçları karşılama potansiyeline sahip olduklarını ifade etti.
- İlk olarak akrotim ihtiyacını karşılayacak bir uçak tasarlamak.
- Devamında çeşitli tatbikatlarda kullanılan karşıt kuvvet uçağı versiyonunu geliştirmek.
- İlerleyen süreçte harbe hazırlığa geçiş aşamasında farklı versiyonlar da olabilir.
Bu ihtiyaçların ileride karşılanabilmesi için altyapılarını olgunlaştırmaya ve potansiyel gereksinimleri toplamaya devam ettiklerini anlatan Çopur, “Aynı zamanda ulusal ve uluslararası alanda eğitim uçağı ihtiyacından harbe hazırlık uçağına geçiş aşamasında bir eğitim ihtiyacını da gözlemliyoruz. Bu boşluğu dolduracak bir platform tasarlayıp üretmeyi planlıyoruz.” dedi.
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ile yapılan toplantılarda bu konuları değerlendirdiklerini belirten Çopur, “Halihazırda bu ihtiyacın karşılanabilmesi için uçak üzerinde ve gemi üzerinde hangi sistemlere, revizyonlara ihtiyaç olduğunu değerlendiriyoruz. Bu iş birliğinin devamı için de bir protokol hazırlığı içerisindeyiz.” şeklinde konuştu.
Protokol yakında imzalanırsa, uçak üzerindeki gereksinimlere ve gemi üzerinde yapılması gereken modifikasyonlara yönelik detaylı çalışmalar yapacaklarını belirten Çopur, “Şu ana kadar gerçekleştirdiğimiz faaliyetler sonucunda uçağımızın gemiye inip kalkabilecek, operasyonel ihtiyaçları karşılayabilecek seviyede olduğunu düşünüyoruz. Bazı sistemlerin entegrasyonuna ihtiyaç olabilir ve bu durumu ilerleyen süreçte detaylı şekilde değerlendirip tasarım faaliyetlerimize yansıtmaya devam edeceğiz.” ifadelerini kullandı.
Uçağın yaklaşık 14 metre uzunluğunda, 4 metre yüksekliğinde ve 9,5 metre kanat uzunluğuna sahip olması hedefleniyor. Ayrıca, tek motorlu uçağın maksimum hızının 1,3 mach seviyesine ulaşması ve 45 bin feet yüksekliğinde uçuş gerçekleştirebilmesi öngörülüyor.
Örneğin, Türk Yıldızları’nın kullandığı ve komutanların uçtuğu akrotim uçağına geçebilecek bir altyapıya sahip olduğunu belirten Çopur, “Ayrıca, Deniz Kuvvetlerimizin uçak gemisine inip kalkabilecek altyapıya sahip olmasıyla ilgili görüşmelerimiz devam etmektedir. Tasarımlarımızı Hava Kuvvetleri’nin ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak dondurmuş durumdayız.” dedi.
TUSAŞ ve Hava Kuvvetleri Pilotlarının Görüşleri Alınıyor
Çopur, “Halihazırda TUSAŞ ve Hava Kuvvetleri pilotlarının görüşleriyle geliştirme faaliyetlerimizi sürdürüyoruz. Çok kısa vadede Haziran 2022 itibarıyla tamamen üretim süreçlerimize başlangıç yapmayı, bu yılın son çeyreğinde montaj faaliyetlerine geçmeyi hedefliyoruz. Nihai hedefimiz, belirli bir konfigürasyonda güvenli uçuşumuzu 2022 yılının Aralık sonuna kadar gerçekleştirmiş olmak.” dedi.
Bu aşamadan sonra da sertifikasyon süreçlerine devam edeceklerini belirten Çopur, “Bir aksilik olmazsa 2025-2026 yıllarında bu ürünümüzü kullanıma sunmayı hedefliyoruz.” diye ekledi.
Simülatörler hakkında da bilgi veren Çopur, “Normalde simülatör denilince akla, uçakların teslim edilmesinin ardından pilot eğitimlerinde kullanılan simülatörler gelir. Bizim geliştirdiğimiz 270 derece simülatör ile platformumuzu kullanıcı ihtiyaçlarını dikkate alarak tasarlamak istiyoruz. Hem TUSAŞ hem de kullanıcı pilotları ile birlikte bu simülatörde uçuşlar yaparak uçuş kontrol yüzeylerini, manevra kabiliyetlerini ve pilot ile uçak arasındaki etkileşimi değerlendiriyoruz. Pilotların yorumları ve ihtiyaçları doğrultusunda tasarıma geri dönüp gerekli değişiklikleri yapabiliyoruz.” şeklinde konuştu.
