Alerji Aşıları Nedir?
Alerji aşıları, alerjik nezle, astım, polen, ev tozu akarları, arı zehiri gibi çeşitli maddelere karşı alerjisi olan bireylere uygulanan ve tedavi edici etkisi kanıtlanmış bir tedavi yöntemidir. Alerji aşısı, tıbbi terimlerle immünoterapi, kişiye alerjik olduğu maddeden kademeli olarak artan dozlarda verilmesini içerir. Bu artan dozlar, ileride alerjenle karşılaşıldığında alerjik belirtileri azaltan “bloke edici” antikorların üretimini teşvik eder. Böylece bağışıklık sistemi güçlenir ve bireylerin alerjileriyle barışmalarına yardımcı olur.
Kimler Alerji Aşısı Yaptırabilir?
Alerji aşısı, alerjik astım, alerjik rinit, göz alerjileri, polen alerjisi, böcek alerjisi ve ev tozu akarları alerjisi olan kişiler için uygundur. Özellikle yıl boyunca şiddetli alerji belirtileri yaşayan ve uzun süre ilaç kullanmak istemeyen bireyler için alerji aşıları etkili bir seçenek sunar. Bu tedavi yöntemi, solunan alerjenlere ve böcek zehirlerine duyarlı kişilerde en iyi sonuçları verme eğilimindedir.
Alerji Aşısının Uygulanamadığı Durumlar
Bazı tıbbi durumlar, alerji aşılarının uygulanmasını engelleyebilir. Bu durumlar şunlardır:
- Şiddetli ve kontrolsüz astım
- Otoimmün hastalıklar
- İmmün yetmezlikler
- Kanser hastalıkları
- Kalp ve damar hastalıkları
- Ciddi kronik enflamatuvar hastalıklar
Ayrıca, beta-bloker ve ACE inhibitörü gibi kalp ve tansiyon ilaçları kullanan hastalar için de dikkatli olunması gerekir.
Alerji Aşı Tedavisinin Yararları
Alerji aşı tedavisinin başarı oranı oldukça yüksektir. Bu tedavi yöntemi, günümüzde alerjik hastalıkların mekanizmasını etkileyerek tedavi eden tek yöntemdir. Hastaların büyük bir kısmında alerjinin neden olduğu enflamasyonu engelleyerek belirtileri tamamen düzeltmekte veya azaltmaktadır. Bu sayede ilaç gereksinimi azalırken, bireylerin yaşam kalitesi önemli ölçüde artar.
Alerji Aşısı, Alerjik Riniti Olan Kişilerde Astım Gelişimini Azaltır mı?
Alerji aşı tedavisi, alerjik rinitli bireylerde astım gelişimini ve yeni alerjenlere karşı duyarlılığın artışını azaltmaktadır. Ayrıca alerjik rinit ve astımın şiddetini de önemli ölçüde düşürmektedir. Aşının başarısı, uygun hastaların seçilmesi ve doğru aşının uygulanması ile doğrudan ilişkilidir. Tedavinin, bu alanda uzman kişiler tarafından yapılması kritik bir öneme sahiptir.
Alerji Aşıları Kaç Yaşından İtibaren Yapılabilir?
Cilt altı aşılar, 5 yaşından itibaren uygulanabilirken, dil altı aşılar ise 3 yaşından itibaren yapılabilmektedir.
Aşı Tedavisinin Etkisi Ne Zaman Başlar?
Alerji aşı tedavisinin etkisi, aşıya başlandıktan 2-4 ay sonra kendini göstermeye başlar. İlk yılın sonunda aşının etkisi tam olarak ortaya çıkar. Eğer 1 yıl uygulandıktan sonra herhangi bir iyileşme gözlemlenmezse, tedavi sonlandırılmalıdır.
Alerji Aşısının Yöntemleri Nelerdir?
Alerji aşıları, iki ana yöntemle uygulanmaktadır: cilt altı enjeksiyonları ve dil altına uygulanan damla veya tabletler. Son yıllarda, besin alerjileri için oral (ağızdan) aşılama yöntemi de kullanılmaya başlanmıştır. Cilt altı iğne aşı tedavisinde, kişinin duyarlı olduğu alerjenin suda çözünmüş standardize çözeltisi cilt altına enjekte edilir. Bu yöntemde başlangıçta düşük dozdan başlanarak, belirli aralıklarla dozlar artırılır. Başlangıçta haftalık, sonrasında 15 günlük ve ardından 1 aylık aralıklarla aşılama yapılır. Süre genellikle 3-5 yıl arasında değişim göstermekte olup, ortalama 4 yıl sürmektedir.
Alerji Aşılarının Yan Etkileri Var mı?
Alerji aşılarının en önemli yan etkisi, alerjik reaksiyonlara neden olabilme potansiyelidir. Cilt altı iğne aşılarında, enjeksiyon yapılan yerde şişlik, burun tıkanıklığı, gözlerde ve boğazda kaşıntı gibi hafif belirtiler görülebilir. Bu durumlarda doz ayarı yapılarak tedaviye devam edilebilir. Cilt altı enjeksiyonlarda, enjeksiyon yerlerinde şişlik sıklıkla gelişmektedir. Ciddi reaksiyonlar ise oldukça nadirdir. Her ihtimale karşı, aşıdan sonra 30-45 dakika sağlık merkezinde gözlem altında kalmak önerilmektedir.
Dil altı aşılarda ise ciddi bir yan etki görülmemektedir. Bu aşılarda görülen yan etkiler genellikle ağızda kaşıntı, şişlik ve irritasyondur ve bu belirtiler aşı devamlılığı ile zamanla kaybolur.
Moleküler Alerji Testi Aşının Başarı Oranını Artırıyor
Moleküler alerji testi, alerji aşısı ile ilgili önemli bilgiler sunmaktadır. Bu test; alerjinin ciddiyeti, gerçek nedeni, aşıya konulacak alerjen ve çapraz reaksiyonlar gibi konularda değerli bilgiler sağlar. Ayrıca, alerji aşısının yan etki gelişme potansiyeli hakkında da bilgi vermektedir. Bu nedenle, etkili bir alerji aşısı elde edebilmek için moleküler alerji testi büyük bir önem taşımaktadır. Moleküler alerji testi, alerji aşısının başarı oranını artırarak, daha verimli bir tedavi süreci sağlar.
Alerji Aşısının İçeriği
Alerji aşılarının içeriğinde, sadece hastanın duyarlı olduğu alerjenin standardize edilmiş formu ve aşının etkinliğini artırmak için kullanılan adjuvan adı verilen bazı taşıyıcı maddeler bulunmaktadır. Bunun dışında, başta kortizon olmak üzere herhangi bir ilaç yer almamaktadır.
