Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Suzan Gençsoy, tüp bebek tedavisi konusunda önemli bilgiler paylaşarak, özellikle tüp bebek yaşının önemine dikkat çekmektedir.
Tüp Bebek Tedavisi Nedir? Hangi Durumlarda Uygulanır?
Tüp bebek tedavisi, kadın ve erkek gametlerinin (yumurta ve sperm) vücut dışında, laboratuvar ortamında döllenmesi sürecidir. Bu tedavi, yumurtalıkların hormon tedavisi ile uyarılması, yumurtaların büyümesinin ultrason ve hormon testleri ile izlenmesi, olgun yumurtaların ultrason eşliğinde toplanması ve ardından sperm ile birleştirilerek döllenmesi aşamalarını içerir. Başarılı bir gebelik elde etmek için uygun sayıda embriyo, 3. veya 5. günde rahme transfer edilmektedir.
Tüp bebek tedavisi aşağıdaki durumlarda uygulanmaktadır:
- Kadında yumurtlama problemleri varsa,
- Her iki fallop tüp tıkalıysa,
- Yumurta rezervi belirgin şekilde azalmışsa,
- Endometriozis varlığında,
- Erkekte sperm sayısında belirgin azalma, hareket azlığı ya da azoospermi durumları mevcutsa.
Ayrıca, infertilite nedeninin belirlenemediği ve diğer tedavi yöntemleriyle gebelik elde edilemediği durumlarda da tüp bebek tedavisine başvurulmaktadır. Genetik geçişli hastalıkların tanısı için de embriyo döneminde genetik tanı (PGT) yönteminden faydalanılabilir.
Hangi Durumlarda Tüp Bebek Tedavisi Yapılamaz?
Ülkemizde, tüp bebek ve diğer yardımcı üreme teknikleri, yalnızca evli çiftlere uygulanabilmektedir. Kadınlarda, erken yumurtalık yetersizliği veya menopoz, yeterli hormon tedavisine rağmen yumurta gelişiminde yetersizlik ve erkeklerde sperm üretiminin olmaması durumlarında tüp bebek tedavisi gerçekleştirilemez.
Tüp Bebek Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Tüp bebek tedavisi, yumurta gelişimi, yumurta toplama, embriyo gelişimi ve transferi aşamalarını içerir. Bu süreçte kadın hastanede kalmaz. Yumurta gelişimi sürecinde genellikle 2-3 günde bir kan tahlili ve ultrason incelemesi yapılır. Bu aşama ortalama 9-12 gün sürer. Olgun yumurtalar toplandıktan sonra, sperm alınır ve döllenme gerçekleştirilir. Gelişen embriyolar, 2-6 gün sonra transfer edilir. Hormon tedavisine başladıktan sonra embriyo transferine kadar toplam süreç ortalama 15-18 gündür.
Kadın Yaşı Başarıyı Etkiler Mi?
Kadının yaşı, tüp bebek tedavisindeki başarıyı etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Günümüz şartlarında kadınlar kariyer yapmayı tercih etmekte, bu da gebelik yaşını ertelemelerine yol açmaktadır. İleri yaşlarda tüp bebek tedavisi, başarı şansını olumsuz etkileyebilir. Geçmişte uygulanan yüksek doz ilaç kullanımı, gebelik oranlarını artırmak yerine kötü kalitede yumurtaların elde edilmesine neden olmuştur. Bu nedenle, günümüzde “hasta dostu” olarak adlandırılan düşük doz tedavi yöntemleri tercih edilmektedir.
Tüp Bebek Uygulamaları Kaç Kez Tekrarlanabilir?
Tüp bebek tedavileri için belirli bir sınır yoktur. Ancak, yapılan araştırmalar, 4-5 uygulamadan sonra başarı şansının artmadığını göstermektedir. Bu nedenle, tekrarlayan tedavilere geçmeden önce kısırlık nedenleri detaylı bir şekilde araştırılmalı ve gerekirse yeniden tedaviye başlanmalıdır. Ayrıca, her uygulama arasında en az 2-3 ay ara verilmelidir.
Tüp Bebek Tedavisinde Kaç Embriyo Transfer Edilir?
Embriyo transferi, döllenmeden sonraki 2. ile 5. gün arasında yapılır. Transfer edilecek embriyolar, hekim, embriyolog ve hastanın ortak kararı ile belirlenir. Ülkemizdeki yönetmeliklere göre, aksi bir durum yoksa transfer edilen embriyo sayısı 2 ile sınırlıdır. 35 yaş altı kadınlarda genellikle 1 embriyo, 35 yaş üstü ve en az 2 başarısız deneme geçmişi olan kadınlarda ise 2 embriyo transfer edilebilir.
Sigara, Çocuk Sahibi Olmayı Etkiler Mi?
Uzun süreli ve yoğun sigara kullanımı, üreme sistemini ve hormon dengesini olumsuz yönde etkileyebilir. Sigaranın, adet düzensizliği, kısırlık ve erken menopoz gibi sorunlara yol açabileceği bilinmektedir. Ayrıca, gebelik oluştuğunda bebeğin gelişimi üzerinde de olumsuz etkiler yaratabilir.
Obezite (Şişmanlık) Çocuk Sahibi Olmayı Etkiler Mi?
Beden kitle indeksi (BKİ) 30 kg/m2 üzerinde olan kadınlarda, yumurta gelişimi olumsuz etkilenebilir. Tüp bebek uygulamalarında yüksek BKİ’ye sahip kadınların hormon tedavisine yanıtı kötü olabilir. Ayrıca, karın çevresindeki yağ birikimi, insülin direnci ve polikistik over sendromu gibi durumlar, gebe kalma şansını azaltabilir. Gerektiğinde endokrin uzmanları ve diyetisyenler ile birlikte uygun diyet ve egzersiz planları ile kilo verilmesi önerilir, bu da gebelik şansını artırabilir.
