Zor zamanlardan geçiyoruz; fakat bu dönem bile bize yeni dersler sunabilir, eğer anlamak ve anlaşılmak adına çaba gösterirsek. Birçok aile, evden hayatına devam ederken, çocuklar da eğitimlerini online olarak sürdürmeye çalışıyor. Bu süreçte, aile bireylerinin her birine yardımcı olacak yöntemler geliştirmeye odaklanmalıyız. Anne ve baba olarak pandemi sürecinde hangi yöntemleri benimsediniz? Duygularınızı ve enerjinizi nasıl yönetiyorsunuz? Sürekli ekran karşısında olmak ve uzaktan ilişkiler kurmak üzerinizde nasıl bir etki bıraktı? Çocuklarınızın duygularını anlamadan önce, kendinize bu soruları sormak önemlidir. Öncelikle kendi nefes alabilmeniz, sıkıldığınızda biraz sakinleşip yeniden odaklanabilmeniz, eşler olarak birbirinize destek olabilmeniz, bu süreçte en temel ihtiyaçlardır.
Planlama Haritası Oluşturun
Bu süreçte hem sizin hem de çocuğunuzun evde çeşitli sorumlulukları olacaktır. Bu sorumlulukları daha önce aile içinde birlikte tartışarak belirlemek, tüm bireylerin bu konuda bilinçlenmesini sağlamak süreci kolaylaştıracaktır. Çocuğun yaşına ve karakterine uygun bir şekilde birlikte bu konuşmayı gerçekleştirmelisiniz. Çocukların uzaktan eğitim aldığı bu dönemde, bir planlama haritası oluşturarak, haritanızda hangi derslerin yer aldığını, ne zaman ara verileceğini ve yemek saatlerini belirtebilirsiniz. Bu harita, çocuğun her an görebileceği bir yere asılmalı ve renkli, eğlenceli resimlerle süslenmelidir.
Harita üzerinde, hangi konularda anneden ya da babadan destek alması gerektiği ve hangi konularda bağımsız olarak devam edebileceği konusunda da konuşulmalıdır.
İşbirliği Yapın
Her aktivite için belirli zaman dilimleri oluşturmak ve bunları planlarken birlikte değerlendirmek oldukça önemlidir. İşbirliği geliştirmek için çocuğunuza seçenekler sunarak süreci kolaylaştırabilirsiniz. Örneğin, “Önce oyun mu oynayalım, yoksa yemek mi yemek istersin? Ödevlerini bitirdikten sonra mı çizgi film izlemek istersin, yoksa şimdi mi?” gibi seçenekler sunmak, çocuğun işbirliğine katılmasını teşvik eder. Eğer evden çalışan bir anne veya baba iseniz, çocuğunuzla geçireceğiniz zamanı planlarken, “Şimdi biraz çalışmam gerekiyor, bu süre zarfında neler yapabileceğinizi birlikte düşünelim mi?” gibi ifadeler kullanmak faydalıdır.
Eleştirel Ebeveyn Tutumlarından Kaçının
Eleştiride bulunmak, çocuğunuzun hatalarını görmesine değil, aksine kendini yetersiz ve değersiz hissetmesine yol açar. Bu nedenle eleştiri ve önerileri bir kenara bırakıp, yapılması gerekenin doğruluğunu hatırlatmak yeterli olacaktır. Çocuğun güzel çalıştığı veya uyum sağladığı herhangi bir konuda, “Çok güzel çalıştın, sen iyi bir çocuksun” gibi olumlamalar yapmak, çocuğunuzun sizinle uyum sağlamasını kolaylaştırır.
Hayal Kırıklıklarıyla Baş Etmelerine Yardımcı Olun
Pandemi süreci, düzen değişikliği ve manevi eksikliklerin daha fazla hissedilmesine neden oldu. İstenilen zamanlarda dışarı çıkamamak, arkadaşlarla vakit geçirememe gibi birçok kısıtlama yaşanıyor. Sahip olamadıkları durumlar karşısında çocuğunuzun gözyaşı döktüğünde ona destek olmak, duygusunu anlamaya çalışmak önemlidir. “Evet, çok üzüldün, bu seni üzdü, kızdırdı” gibi ifadelerle duygularını anladığınızı hissettirmek, sürecin sağlıklı geçmesine yardımcı olur.
Duygu Düzenleyici Oyunlar Oynatın
Amacımız, bedende biriken stres ve öfke duygularının dışarı atılmasını sağlamak. Sakinleşmeyi sağlayan nefes teknikleri, zıplamak, müzik eşliğinde dans etmek, kovalamaca oynamak, kısa yürüyüşler yapmak, çocuk yogası uygulamak, hamurla oynamak ve suyla oynamak gibi aktivitelerle çocuklarınızı rahatlatabilirsiniz. Bu yöntemleri çocuklarınıza öğreterek, kardeşleri arasında da oyun oynamalarını teşvik edebilirsiniz.
İhtiyaçlarını Karşılarken Bağımsızlıklarını Destekleyin
Bu dönem, çocukların önceki kazanımlarını unuttukları hissini yaratabilir. Yemeğini kendi yiyen bir çocuk, aniden sizin yedirmenizi isteyebilir. Tuvalet alışkanlıkları geri gidebilir, uyku öncesi sakinleşmekte zorluk yaşayabilir. Bu gibi durumlarda, “Sen büyüdün, hadi bakalım kendin yap” demek yerine, “Anladım, bugün benim sana destek olmamı istiyorsun. O zaman bir kaşık ben vereyim, diğer kaşığı sen al” gibi ifadeler kullanarak hem ihtiyacını karşılayabilir hem de onun bağımsızlığını destekleyebilirsiniz.
Kardeş Kavgalarında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kardeş kavgaları, aile içindeki paylaşım sorunları ve dengeyi sağlama zorluğu yaratabilir. Burada önemli olan, büyük ve küçük çocuk ayrımını bir kenara bırakıp her çocuğun kendine özel sınırları olduğunu hatırlamaktır. Büyük çocuğun küçüğü idare etmek zorunda olmadığını bilmesi önemlidir. Çocukların sorumluluklarını ebeveynler almalıdır. Oyuncaklarını paylaşmak istemiyorlarsa, bu durum anlayışla karşılanmalıdır.
Kavga durumları yaşandığında, anne veya baba durumu anlamalı, çocukların duygularını ifade etmeleri için bir konuşma ortamı yaratmalıdır. Ardından, “Size güveniyorum, hadi bakalım daha sakin kalmayı deneme zamanı” diyerek onlara fırsat tanımalıdır. Ayrı odalara göndermek, taraf tutmak veya cezalandırmak, istenmeyen yöntemlerdir. Bunun yerine, yaşanan durumu telafi etmelerine yardımcı olmak daha etkili olacaktır.
