Bel Fıtığı Nedir?
Bel fıtığı, omurlar arasında bulunan jölemsi yumuşak dokunun, dış kapsülünü aşarak dışarı çıkması ve sinirlere baskı yapması durumunu ifade eder. Bu baskı, ağrı, uyuşma, karıncalanma veya kuvvet kaybı gibi şikayetlere yol açabilir. Ağrı genellikle öksürmek, ıkınmak veya gülmekle artarken, ayakta durmak, oturmak ve öne eğilmek gibi hareketler de bu ağrıyı artırabilir.
Bel fıtığı, aşırı kilo, ağır yük kaldırma, ani gerilim, yaşlanma ve dejenerasyon gibi etkenler sonucunda diskin dış kısmındaki halkada zayıflama veya yırtılma meydana geldiğinde oluşur. Ani başlangıçlı fıtıklar genellikle ağır kaldırma, travma veya ani hareketlerle gelişirken, bazı hastalarda aralıklı, kısa süreli bel tutulması atakları görülebilir. Bu ataklar genellikle hastalar tarafından önemsenmez, ancak zamanla şiddetli bel tutulması ve ağrıya dönüşebilir. Bu durum, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.
Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Bel fıtığının başlıca belirtileri şunlardır:
- Ağrı
- Uyuşma
- Karıncalanma
- Kuvvet kaybı
- Yanma
- Üşüme
Kronik ve ilerlemiş durumlarda, düşük ayak, idrar veya gaita ile ilgili problemler de gelişebilir.
Bel Fıtığını Tetikleyen Sebepler Nelerdir?
Bel fıtığını tetikleyen bazı faktörler arasında şunlar yer alır:
- Öne eğilerek ağır kaldırma
- Obezite
- Çalışma koşulları (sporcular, ağır işlerde çalışanlar, masa başı iş yapanlar, ev işleri)
- Uzun süre oturma
- Sigara kullanımı
- Diyabet
Bel Fıtığı En Çok Kimlerde Görülür?
Erişkinlerin yaklaşık %80’i, yaşamlarının bir döneminde en az bir kez bel ağrısı yaşamaktadır. Bel fıtığı genellikle 30 ila 60 yaş arasındaki bireylerde sık görülmesine rağmen, hemen her yaş grubunda ortaya çıkabilir.
Bel Fıtığı Patlar mı?
Bel fıtığı patlama riski taşımamaktadır. Bunun yerine, dış kısımdan sızarak sinir üzerinde yumuşak bir basınç oluşturur. Patlamış fıtıklar, patlamamış olanlara göre daha hızlı bir iyileşme sürecine girebilir.
Bel Fıtığı Tedavisinde En Önemli Metot Nedir?
Bel fıtığı tedavisinde en önemli faktör, bu konuda uzmanlaşmış tecrübeli bir doktor bulmaktır. Uzmanın hangi tedavi yöntemini uygulaması gerektiğine dair en iyi bilgiye ve deneyime sahip olması, tedavi sürecinin başarısı için kritik öneme sahiptir.
Bel Fıtığı Hangi Yöntemlerle Tedavi Edilir?
Bel fıtığı tedavisinde kullanılabilecek yöntemler arasında:
- İstirahat
- Disk içi basıncı azaltma
- Yatak seçimi (ne sert ne de aşırı yumuşak olmalıdır)
- Yatak pozisyonları (sırt üstü, yan yatış)
Doktorun önerdiği süre boyunca istirahat çok önemlidir. Fıtık ve bel ağrısını etkileyen faktörleri iyi değerlendirebilecek bir uzman doktor bulmak, tedavi sürecinde büyük önem taşır. Tek bir yöntemle “Tedavi oldum” düşüncesi yanıltıcıdır; çoklu yöntemler uygulanmalıdır. Manuel terapi, proloterapi, nöral terapi, kuru iğneleme ve kök hücre uygulamaları tek başına yeterli olmayabilir. Kortizon, lazer, ozon, hidroterapi, radyofrekans gibi yöntemler kesin çözüm sunmamaktadır. Sülük, hacamat ve yüzeyden sürülen kremlerin etkisi de sınırlıdır.
Ameliyat, bel fıtığı vakalarının yalnızca %1-2’sinde gereklidir ve genellikle dışkı ve idrar tutamama, cinsel fonksiyon bozuklukları veya ilerleyen kuvvet kaybı durumlarında düşünülmektedir. Ameliyatlar, diske zarar verebileceğinden ileride yeni sorunlara yol açabilir. Endoskopik veya mikrocerrahi yöntemler cazip görünse de, bu yöntemler de diske zarar verebilir.
Bel Fıtığı Olanlar Nelere Dikkat Etmeli?
Bel fıtığı olan bireylerin dikkat etmesi gereken bazı noktalar şunlardır:
- Ani hareketlerden kaçınılmalı
- Ağır kaldırılmamalı
- Spor yaparken beli zorlamaktan kaçınılmalı
- Uzun süre aynı pozisyonda kalınmamalı
- Eğilirken dizleri kırarak bel düz pozisyonda eğilmeye özen gösterilmeli
- Omurgayı zorlayacak hareketlerden kaçınılmalı
- Kilo kontrolü sağlanmalı; fazla kilolu olanlar bir an önce normale dönmelidir
- El çantası yerine hafif sırt çantası tercih edilmeli
- Uzun süre ayakta durmaktan kaçınılmalı; duruluyorsa bir yere yaslanılmalı
- Sırt üstü veya yan yatmak tercih edilmeli
- Dik ve kısa süreli oturulmalı; bel desteklenmeli
