Uzm. Dr. Kadir Hacıkurt – Medicana Bursa
Mamografi Nedir?
Mamografi, düşük dozda X-ray ışınları kullanarak meme içerisinde oluşabilecek anormallikleri tespit etmeye yarayan bir görüntüleme yöntemidir. Bu yöntem, doktorların muayene sırasında gözden kaçırabileceği meme dokusundaki değişiklikleri daha ayrıntılı bir şekilde inceleme imkanını sunar. Mamografi sayesinde, kadınlarda meme hastalıkları çok daha erken bir aşamada teşhis edilebilir. Eğer memede bir yumru, meme başında çökme veya memeden sıvı gelmesi gibi kanser belirtisi olabilecek durumlar söz konusuysa, tarama amaçlı mamografi yaptırmak önemlidir. Ayrıca, meme implantı olan bireylerin de tanı amaçlı mamografi çektirmeleri gerekmektedir. Tanısal mamografi, genellikle tarama mamografisine göre daha kapsamlı bir inceleme sağlar. Tarama mamografisi, henüz herhangi bir semptomun görülmediği durumlarda yapılan kontrol amaçlı bir muayene türüdür.
Dijital Mamografi Nedir?
Dijital mamografi, X-ray ışınlarını geleneksel film yerine elektrik sinyallerine dönüştüren katı detektörler kullanarak gerçekleştirilen bir mamografi sistemidir. Bu dedektörler, dijital kameraların çalışma prensiplerine benzer. Elde edilen elektrik sinyalleri, bilgisayar ekranında görülebilen veya özel bir film üzerine basılan görüntüleri üretmek için kullanılır. Hastalar için uygulama açısından dijital mamografi, diğer mamografi türlerinden farklı değildir. Ancak, çözünürlük ve kontrast açısından daha yüksek bir performansa sahip olduğundan, normal mamografiye göre daha net görüntüler elde edilir. Bu durum, meme dokusundaki farklılıkları ve küçük tümörleri daha kolay tespit etmeye yardımcı olarak, doktorun daha doğru teşhis koymasına olanak tanır. Ayrıca, dijital mamografi ile elde edilen kesin bilgiler sayesinde, sık sık normal mamografi çektirme gereksinimi de azalır.
Mamografi Nasıl Çekilir?
Mamografi çekimi öncesinde, hastanın tüm kıyafetlerini çıkarması ve ön kısmı açık pamuklu bir elbise giymesi istenir. Elbise giyildikten sonra, bir kol dışarı çıkarılarak çekim yapılacak memenin serbest kalması sağlanır ve hasta mamografi makinesinin önünde durması yönünde bilgilendirilir. Mamografi esnasında, meme iki plak arasında sıkıştırılarak düz hale getirilir ve X ışınları gönderilir. Bu işlem sırasında memede hafif bir rahatsızlık hissedilebilir, ancak bu durum yalnızca birkaç saniye sürmektedir. Meme plaklar arasına yerleştirildikten sonra nefesin tutulması istenir ve tekniker hızlı bir şekilde röntgeni çeker. Daha sonra plak memeden ayrılır.
Tekniker, memenin ikinci bir görüntüsünü farklı bir açıdan alabilmek için hastayı tekrar konumlandırır. Bu işlem, diğer meme için de aynı şekilde tekrarlanır. Mamografi sırasında kolye veya bilezik gibi takıların çıkarılması gerekmektedir. Ayrıca, vücuda sürülen deodorant ve pudra gibi maddeler mamografi görüntülerine olumsuz etki yapabileceğinden, işlem öncesinde temizlenmelidir.
Mamografi ve Ultrason Arasındaki Fark
Mamografi işlemi sırasında, memenin görüntüsünü almak için düşük dozda radyasyon kullanılır. Görüntünün en iyi şekilde elde edilebilmesi için meme düzleştirilerek iki plak arasında sıkıştırılır ve genellikle iki farklı açıdan görüntü alınır. Ultrason cihazı ise, ses dalgaları göndererek çalışır ve vücuda radyasyon yerine bu dalgaları kullanarak memedeki anormallikleri tespit eder. Ultrason işlemi için alan jel ile kaplandıktan sonra, cilde mikrofon benzeri bir alet yerleştirilir. Ses yankıları resme dönüştürülerek bilgisayar ekranında izlenir. Bu işlemde memeyi plağa yerleştirme ve düzleştirme gibi bir müdahale söz konusu değildir. Ancak, hastalık bulgusu için tek başına ultrason kullanmak yetersiz kalabilir; zira yapılan araştırmalar ultrasonun küçük kistleri veya tümörleri gizleyebileceğini göstermektedir.
Mamografi Kaç Yaşında Çekilir?
Mamografi taramalarına ne zaman başlanacağı konusunda kesin bir görüş birliği yoktur. Erken teşhisin hayati önemi göz önünde bulundurulduğunda, hastaların radyasyona maruz kalmasını en aza indirmek de önemlidir. Bazı araştırmalar, mamografi cihazı radyasyonunun kanser riskini artırabileceğini ortaya koymaktadır. Uzmanların çoğu, yılda bir kez mamografi çektirilmesini önermektedir. Bu durumda, kanser gelişim riski yüksek olan yaş gruplarını hedef alarak taramalara başlamak uygun bir strateji olabilir. Genellikle risk altında olan kadınların, 40 yaşından önce ilk mamografi çekimlerini yaptırmamaları önerilmektedir. Uzmanlar, kanser taraması yapıldıktan sonra yıllık kontrollerin devam etmesi gerektiğini belirtmektedir. Ancak, mamografinin ilk kez ne zaman alınması gerektiği konusunda kesin bir yanıt bulunmamaktadır.
Mamografi Çekimi Ne Kadar Sürer?
Mamografi çekimi için uygun pozisyona gelindiğinde, teknisyen birkaç saniye içinde meme görüntüsünü alır. Bu işlem bazı hastalar için rahatsız edici olabilir, ancak genellikle birkaç dakika içinde tamamlanır. Mamografi çekim süresi, işlemin yapıldığı merkeze, hastanın önceden doldurduğu hasta tanı formuna ve hazırlık sürecine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Tarama amaçlı mamografi genellikle 15 dakika sürerken, tanısal amaçlı mamografi yaklaşık 30 dakika kadar sürebilir.
Mamografi Çekilirken Acı Duyulur mu?
Mamografi deneyimi, kadınlar arasında farklılık gösterebilir. Bazı kadınlar işlem sırasında ağrı hissederken, bazıları ise rahatsızlık hissetmeyebilir. Ağrı seviyesi, göğüslerin büyüklüğü, adet döngüsü ile mamografi çekiminin çakışması, bireysel acı toleransı ve işlem sırasında kişinin konumlandırılmasına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bununla birlikte, mamografi sonrasında kalıcı veya uzun süreli ağrılar oluşmaz. Kadınların adet döngüsü nedeniyle göğüsleri daha hassas olabileceğinden, “mamografi âdetin kaçıncı günü çekilir?” sorusu sıkça gündeme gelir. Oluşabilecek ağrıların en aza indirilmesi için, adet döngüsünden bir hafta önce mamografi işlemi yapılmaması önerilir. Ayrıca, kafeinli gıdaların meme hassasiyetini artırabileceği düşünülerek, randevudan bir veya iki hafta önce bu tür yiyeceklerden uzak durulması tavsiye edilir.
Mamografi Sonucu Nasıl Alınır?
Tarama sonuçları genellikle düzgün bir yapıya sahip bir şişlik veya kütle olduğunda, bu durum kanserli değildir. Ultrason cihazıyla ele gelen yumru incelenebilir; eğer sıvı doluyse, bu kist olarak adlandırılır ve genellikle kanserli değildir. Ancak doktor, yine de biyopsi yapmayı önerebilir. Düzgün kenarları olan ve yıldız görünümüne sahip yumrular daha fazla endişe uyandırır ve genellikle biyopsi gerektirir. Mamografi sonuçlarının alınma süresi, tarama veya tanısal amaçlı mamografi çekimi yapılmasına bağlı olarak değişiklik gösterir. Tarama mamografisi sonuçları genellikle iki hafta içinde alınırken, tanısal mamografi sonrası sonuç raporu hemen doktordan veya ilgili rapor biriminden temin edilebilir.
Mamografi Zararı Var mı?
Bir mamografi işlemi, meme dokusunda ciddi bir yan etki veya uzun süreli bir rahatsızlık yaratmamaktadır. Tıpkı diğer röntgen muayeneleri gibi, mamografi de kişinin belirli bir miktarda radyasyona maruz kalmasına sebep olur. Bu nedenle, kadınların ne sıklıkla mamografi çektirmeleri gerektiği hakkında birçok tartışma bulunmaktadır. Onkologlar, mamografi sırasında maruz kalınan radyasyon miktarının minimum düzeyde olduğunu ve meme kanserinin erken teşhis edilmesinin sağladığı faydaların, radyasyonun neden olabileceği risklerin çok daha üzerinde olduğunu ifade etmektedirler.
Mamografi İçin Hangi Bölüme Gidilir?
Kanserin erken evrede tespit edilmesi, tedavi sürecini oldukça kolaylaştırır. Mamografi işlemi, meme kanserinin oluşumunu engellemez, ancak kanser nedeniyle meydana gelen ölümlerin önüne geçebilir. Bu nedenle, 19 yaşından itibaren kadınların kendi kendine muayene yapma alışkanlığı geliştirmeleri ve kanserle ilişkili olabilecek yumruları tespit ettiklerinde vakit kaybetmeden doktora başvurmaları büyük önem taşımaktadır. Herhangi bir kanser şüphesi olan bireyler, “mamografi için hangi bölümden randevu alınır?” sorusunu sorabilir. Mamografi yaptırmak veya herhangi bir şişliğin kanser riski taşıyıp taşımadığını öğrenmek için, hastanelerdeki genel cerrahi bölümünden randevu alınması gerekmektedir.
Detaylı bilgi için tıklayın.
