Gizli Şeker Nedir?
Eğer bir kişinin kan şekeri düzeyi, normal aralıkların üzerinde ancak diyabet teşhisi koymak için yeterince yüksek değilse, bu duruma gizli şeker (pre-diyabet) denir. Gizli şeker, genellikle diyabetin gelişiminden önceki aşamayı temsil eder ve daha çok obez veya aşırı kilolu bireylerde görülmektedir. Eğer insülin direnci sorunu çözülmezse, gizli şekerin Tip 2 diyabete dönüşme riski önemli ölçüde artmaktadır.
Normal şartlar altında, bir kişinin kan şekeri düzeyinin 100 mg/dL’den yüksek olması gizli şeker olarak kabul edilir. Aynı zamanda bu oranın 126 mg/dL’den düşük olması gerekmektedir. Yapılan araştırmalar, gizli şeker hastalarının yaklaşık %10’unun, on yıl içerisinde Tip 2 diyabet geliştirme riski taşıdığını göstermektedir.
Gizli Şekerin Belirtileri
- Ani kilo değişiklikleri (aşırı kilo alma veya verme)
- Tatlı yeme isteğinde artış
- Sürekli açlık hissi
- Şeker düşmesi belirtileri
- Gündüzleri aşırı uyku hali
- Sinirlilik ve öfke problemleri
- Bulanık görme
- Halsizlik ve yorgunluk
- Huzursuzluk hissi
- Depresyon belirtileri
- Sabahları zor uyanma
- Artan susuzluk hissi
- Gebelikte kan şekerinin bozulması
Gizli Şeker Teşhisi Nasıl Konulur?
Gizli şekerin teşhis edilebilmesi için genellikle kan şekeri testi veya oral glikoz tolerans testi (OGTT) uygulanır. Bu testlerin yapılabilmesi için kişinin gece boyunca aç kalması gerekmektedir. Açlık kan şekeri testi, kahvaltı öncesinde ölçülürken; OGTT’de ise, kişinin açlık kan şekeri ölçümü yapıldıktan sonra glikozdan zengin bir içecek içilerek, iki saat sonra tekrar kan şekeri ölçümü gerçekleştirilir.
Gizli Şeker Belirtileri ve Öğün Düzeni
Gizli şekerin en karakteristik belirtilerinden biri, ani bir şekilde gelişen açlık hissidir. Gizli şekeri olan bireylerin öncelikle öğünleri artar ve daha sonra öğünler arasındaki süre kısalır. Bu durum, kişinin çok hızlı bir şekilde acıkmasına neden olur. Öğün aralıkları genellikle 4-4,5 saatten 2-3 saate düşer. Açlık hissi artan bireyler, düşen kan şekerlerini kontrol altına almak için tatlılara yönelir.
Risk Altındaki Bireyler
- Fazla kilolu bireyler
- Ailesinde diyabet öyküsü bulunanlar
- Bel çevresi genişliği erkeklerde 102 cm, kadınlarda 88 cm’in üzerinde olanlar
- Yüksek trigliserid düzeyine sahip kişiler
- Düşük HDL kolesterol düzeyi olanlar
- Hipertansiyon hastaları
Gizli Şeker Testini Kimler Yaptırmalı?
- 40 yaşın üstündeki bireyler
- Vücut kitle indeksi 25’in üzerinde olanlar
- Yukarıda belirtilen risk faktörlerinden bir veya birkaçına sahip olan herkes, gerekli testleri yaptırmalıdır.
Gizli Şekerin Kalp Hastalıkları ile İlişkisi
Gizli şekerin en önemli özelliklerinden biri, hem diyabete dönüşebilmesi hem de diğer sağlık sorunlarına yakalanma riskini artırmasıdır. Araştırmalar, gizli şeker hastalarının kalp ve damar hastalıklarına yakalanma oranının iki kat arttığını göstermektedir. Bu risk, diyabet hastalarında dört kat daha fazladır. Gizli şekerin erken tespit edilmesi, yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarında yapılacak iyileştirmelerle bu riskin azaltılmasını sağlayabilir.
Gizli Şeker Tedavi Edilebilir mi?
Gizli şeker tedavisinin temelini sağlıklı yaşam tarzı ve beslenme oluşturur. Amaç, kan şekeri düzeyini normal seviyelere çekmektir. Bu kapsamda kişiye özel bir beslenme ve egzersiz programı hazırlanır. Bireylerin daha sağlıklı beslenmesi, şekerden uzak durması ve daha fazla hareket etmesi teşvik edilir. Bu sayede, diyabet geliştirme riski en aza indirilebilir.
