Safra Kesesi ve Safra Yolu Ne İşe Yarar?
Safra, karaciğerde üretilen ve sindirim sisteminde önemli bir rol oynayan bir sıvıdır. Günde ortalama 1,5 litre kadar safra sentezlenir. Bu sıvının büyük bir kısmı, karaciğerin alt kısmında bulunan safra kesesinde depolanır. Safra kesesi, yaklaşık 50 ml kapasiteye sahip olup, karaciğerde üretilen safranın depolanmasını ve yoğunlaştırılmasını sağlar. Yemek yendiğinde, safra kesesi sinirsel uyarılarla kasılır ve içindeki safrayı onikiparmak bağırsağına boşaltır. Bu süreçte safranın içeriği, tuzlar, fosfolipitler, kolesterol ve bilirubin gibi organik maddeleri içerir. Safra, besinler ile alınan suya çözünmeyen lipidlerin ve kolesterolün çözülmesine ve emilmesine yardımcı olur.
Safra Yolu Kanseri Nedir?
Kolanjiyokarsinom olarak da bilinen safra yolu kanseri, sindirim sıvısı olan safrayı taşıyan safra kanallarında oluşan bir kanser türüdür. Bu kanser, hem tanı hem de tedavi açısından zorluklar yaratmaktadır. Safra yolları, karaciğeri safra kesesine ve ince bağırsaklara bağlayan önemli yapılar olduğundan, bu kanser türü sindirim sisteminin işlevlerini etkileyebilir. Safra kesesi, karaciğerde üretilen safrayı depolayarak sindirim sürecinde kullanılmasını sağlar. Safra kanalı kanseri, nadir görülen bir kanser türüdür ve genellikle 50 yaş üstü bireylerde daha sık rastlansa da, her yaş grubunda ortaya çıkma riski bulunmaktadır.
Safra Yolu Kanserinin Risk Faktörleri Nelerdir?
Safra yolu kanserinin gelişiminde rol oynayan çeşitli risk faktörleri bulunmaktadır. Bu faktörler şunlardır:
- Karaciğer ve safra yolu hastalıkları (Hepatit B, C, siroz gibi)
- Ülseratif Kolit ve Crohn Hastalığı gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları
- İleri yaş
- Obezite ve aşırı kilolu olma durumu
- Diyabet
- Alkol tüketimi
Safra Yolu Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Safra yolu kanseri, çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir. Bu belirtiler arasında:
- Ciltte yoğun kaşıntı
- Beyaz renkli dışkı
- Karın ağrısı
- Yorgunluk ve halsizlik
- Açıklanamayan ve hızlı kilo kaybı
- Gözlerde ve ciltte sarılık
- İdrar renginde koyulaşma
- Mide bulantısı ve kusma
- Yüksek ateş
Safra Yolu Kanseri Türleri Nelerdir?
Safra yolu kanserinin birkaç türü bulunmaktadır:
- Intrahepatik Kolanjiyokarsinom: Karaciğerin içindeki safra yollarında meydana gelir ve bazen karaciğer kanseri olarak da sınıflandırılır.
- Hiler Kolanjiyokarsinom: Karaciğerin hemen dışındaki safra kanallarında gelişir ve perihilar kolanjiyokarsinom olarak da bilinir.
- Distal Kolanjiyokarsinom: Safra kanallarının ince bağırsağa en yakın kısmında oluşan bir türdür.
Safra Kanalı Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Safra kanalı kanseri teşhisi için çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Bu yöntemler arasında:
- Kolanjiografi ile safra kanallarının görüntülenmesi
- Anjiyografi ile damar yapılarının incelenmesi
- Kan tetkikleri; karaciğer fonksiyon testleri, bilirubin, CEA ve CA 19-9 belirteçlerinin incelenmesi
- Ultrasonografi, MR ve bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme teknikleri
Safra Kanalı Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
Safra kanalı kanseri tedavisi, hastanın durumuna göre değişiklik göstermektedir. Tedavi sürecinde dikkate alınması gereken faktörler arasında hastalığın yeri, evresi, hastanın yaşı ve diğer sağlık sorunları bulunmaktadır. Genellikle multidisipliner bir yaklaşım gerektiren tedavi seçenekleri arasında cerrahi müdahale, radyoterapi ve kemoterapi yer almaktadır.
