Besin Alerjisi Nedir?
Besin alerjisi, vücudun bağışıklık sisteminin, belirli gıdaları yabancı olarak tanıması ve bu gıdalara karşı geliştirdiği aşırı duyarlı tepkimeleri ifade eder. Genellikle, bu tepkimeler gıdanın tüketilmesinden sonraki ilk iki saat içinde kendini gösterir. Herhangi bir besin alerjiye neden olabilse de, sıkça tüketilen gıdalar alerjik reaksiyonları tetikleme konusunda daha büyük bir risk taşır.
Hangi Besinler Alerji Yapabilir?
Bazı gıdalar, özellikle çocukluk döneminde alerjik reaksiyonlara neden olurken, bazıları hayat boyu sürebilen alerjilere yol açabilir. Alerjiye sebep olan en temel faktör, gıdaların içindeki protein yapılarıdır. En yaygın görülen besin alerjisi türü fıstık alerjisi‘dir.
- Çilek
- Çikolata
- Bal
- Ketçap
- Mayonez
- Tahıllar
- İnek sütü
- Margarin
- Yumurta
- Balık
- Kabuklu deniz ürünleri
- Kabuklu kuru yemişler
- Yaban mersini
- Domates
Tahıllarda bulunan glüten, işlenmiş gıdalarda sıkça rastlanan ve alerjik reaksiyonlara yol açabilen bir protein türüdür. Ayrıca, inek sütünde bulunan kazein proteini de alerjik tepkimelere neden olabilen ve potansiyel olarak kanserojen bir madde olarak kabul edilmektedir.
Besin Alerjisinin Belirtileri
Besin alerjisi durumunda görülebilecek bazı belirtiler şunlardır:
- Burunda tıkanıklık
- Hapşırma
- Geniz akıntısı
- Gözlerde sulanma
- Damakta kaşıntı
- Deride kaşıntı, yanma ve kızarıklık
- Kurdeşen
- Dudak ve göz kapaklarında şişlik
- Nefes darlığı
- Hırıltı
- Öksürük
- Karın ağrısı
- Kusma
- Tansiyon düşüklüğü
- Baş dönmesi
Nadir durumlarda, anafilaksi adı verilen hayatı tehdit eden bir alerjik reaksiyon gelişebilir. Anafilaksi, vücudun farklı organ ve sistemlerinin aynı anda aşırı tepki vermesiyle ortaya çıkar ve küçük bir alerjen miktarı bile ciddi sonuçlara yol açabilir. Özellikle, besin alerjisi olan ve astım hastalığı bulunan bireylerde daha şiddetli reaksiyonlar gözlemlenebilir.
Besin Alerjisi Teşhisi
Besin alerjisi teşhisi koymak, çoğu zaman zorlu bir süreçtir ve deneyim gerektirir. Yanlış teşhis, hastaların gereksiz diyet uygulamalarına maruz kalmasına neden olabilir. Teşhis için en önemli adım, hastanın hastalık öyküsüdür. Tüketilen besinin içeriği, miktarı ve belirtilerin ortaya çıkış süresi dikkatlice değerlendirilmelidir. Ayrıca, benzer reaksiyonların geçmişte yaşanıp yaşanmadığı da önemlidir.
Bazı durumlarda, hastalardan besin günlüğü tutmaları istenebilir. Bu günlükte, tüketilen gıdaların ayrıntılı bir şekilde kaydedilmesi, tanı sürecine katkıda bulunabilir. Belirtilerin özellikleri ve çıkış zamanları, izlenecek tanı yöntemleri açısından kritik öneme sahiptir.
Besin Alerjisi Nasıl Tedavi Edilir?
Besin alerjileri için henüz kanıtlanmış bir tedavi yöntemi yoktur. Alerjik bireylerin, alerjiye neden olan gıdalardan tamamen kaçınması, reaksiyonları önlemenin en etkili yoludur. Hafif reaksiyonlar için bazı ilaçlar kullanılabilir; ancak bu durum kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Eğer bireyde anafilaksi öyküsü varsa veya yüksek riskli bir alerjisi bulunuyorsa, adrenalin oto-enjektörü bulundurulmalı ve bu konuda bilgi sahibi olunmalıdır. Anafilaksi, ani gelişen acil bir durum olduğundan, hastalar veya ebeveynlerinin yanlarında adrenalin oto-enjektörü bulundurmaları büyük önem taşımaktadır.
