Güneş çarpması, sıcak ortamlarda uzun süre kalmanın ardından vücut ısısının dengesini kaybetmesi sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu, bitkinlik ve koma haliyle kendini gösterir. Özellikle 4 yaş altındaki çocuklarda daha sık rastlanan bir durumdur. Bunun başlıca nedeni, bu yaş grubundaki çocukların ciltlerinin sıcağa karşı daha duyarlı olması ve ısı regülasyon sistemlerinin yeterince gelişmemiş olmasıdır. Peki, çocukları güneş çarpmasından korumak amacıyla neler yapmalıyız? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Çiğdem Yavrucu, bu konuda 8 önemli kuralı sıralıyor:
- 1. Güneşin Zararlı Saatlerinde Dışarı Çıkmayın
Çocuğunuzu, güneş ışınlarının en dik geldiği ve en zararlı etkilerinin görüldüğü 10.00 – 16.00 saatleri arasında mümkünse dışarıya çıkarmayın. Bu saatlerde ağır egzersiz ve spor yaptırmaktan kaçının. Dış mekan aktivitelerini sabah erken saatlerde veya akşamüstü gerçekleştirin. Ayrıca, vücudunun yüksek ısıya alışması zaman alacağından, birden sıcak ortama sokmamaya dikkat edin ve güneşte kalma süresini yavaş yavaş artırın.
- 2. Yeterli Su Tüketimini Sağlayın
Çocuğunuzun vücudunu susuz bırakmamak, güneş çarpmasına karşı alacağınız en önemli korunma yöntemlerinden biridir. Sıcak hava nedeniyle terleyen çocuklarda sıvı kaybı yaşanabilir, bu da yüksek ateş ve halsizlik gibi sorunlara yol açabilir. Bu yüzden çocuğunuzun bol su içmesini teşvik edin. 1-3 yaş aralığındaki çocuklar, susadıklarının farkında olmayabilirler. Susuz kalmamalarını sağlamak için günlük 1-1.5 litre suyu güne yayarak içmelerini alışkanlık haline getirin.
- 3. Güneş Kremi Uygulamasını İhmal Etmeyin
Güneşten korunurken yapılan en büyük hatalardan biri, güneş koruyucu ürünleri cilde geç sürmektir. Bu ürünlerin etkinliği hemen başlamaz, bu nedenle dışarı çıkmadan en az 30 dakika önce, 1 yaş altındaki çocuklar için +50, 1 yaş üstündekiler için ise +30 koruma faktörlü güneş koruyucu kremi cildine uygulamak önemlidir.
- 4. Güneş Kremini Yenilemeyi Unutmayın
Güneş koruyucuların etkisi yaklaşık 3-4 saat sürer. Eğer çocuğunuz dışarıda daha uzun süre kalacaksa, güneş kremini tekrar uygulamayı unutmayın. İlk kez kullanıyorsanız, önce cildinin küçük bir bölgesine sürüp alerjik bir tepki olup olmadığını kontrol edin. Eğer herhangi bir olumsuzluk yoksa, tüm vücuduna uygulayın. Önceki yıl kullanılan güneş koruyucular etkinliğini yitirmiş olabileceği için yenilemeyi ihmal etmeyin.
- 5. Vücudunun Hava Almasını Sağlayın
Yüksek sıcaklıklar nedeniyle terlemenin artabileceği düşünülerek, çocuğun bol, pamuklu ve açık renkli giysiler giymesi sağlanmalıdır. Bu kıyafetleri sık sık değiştirmek de önemlidir. Ayrıca geniş kenarlı, yüzü koruyan ve açık renkli bir şapka takarak çocuğun başının doğrudan güneş ışığına maruz kalmasını önleyin. Çocukların baş bölgesinden ve enseden daha fazla terleyebildiklerini unutmayın ve ince şapka tercih edin.
- 6. Sık Sık Duş Almasını Teşvik Edin
Ilımlı suyla sık sık duş almak, vücut ısısını düşürmeye yardımcı olur, terlemeyi azaltır ve tuz kaybını önler.
- 7. Kapalı Ortamlardan Kaçının
Çocukların vücut ısıları sıcak havalarda hızla yükselebilir. Bu nedenle, gölge bile olsa, otomobil gibi kapalı alanlarda uzun süre kalmamalarına dikkat edin.
- 8. Beslenme Alışkanlıklarına Dikkat Edin
Yağlı, aşırı baharatlı ve fazla şekerli gıdalardan kaçınmak, vücut ısısını düzenleyen sistemin sağlıklı çalışması açısından önemlidir. Bu tür gıdalar, vücut sıcaklığını olumsuz yönde etkileyebilir.
Güneş Çarpmasında İlk Yardım Nasıl Yapılmalı?
Güneş çarpması durumu hayati tehlike arzedebileceği için bu durumdan şüpheleniyorsanız hızlıca en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalısınız. Alternatif olarak, 112 Acil Servis’i arayarak yardım isteyin. Bu süreçte:
- – Çocuğu serin bir ortama alarak, üzerindeki fazla kıyafetleri çıkarın.
- – Cildini bir süngerle ıslatıp soğutun. Boyun, koltuk altı, kasık ve sırt bölgelerine nemli bezlerle soğutma uygulayın. Bu bölgelerdeki kan damarlarının cilde yakın olması nedeniyle bu yöntemle vücut sıcaklığını azaltabilirsiniz.
- – Eğer bilinci açıksa, ağızdan sıvı alımını sağlayın; ancak bilinci kapalıysa kesinlikle sıvı içirmeyin, bu durum boğulma ve aspirasyon riskini artırır.
- – Yüksek ateşi varsa, ateş düşürücü ilaçlarla ateşi düşürmeye çalışın.
