40 Yaş Üstü Erkeklerde Çocuk Sahibi Olma ve Yaşlanma Etkileri
40 yaşın üzerinde çocuk sahibi olmak, erkekler için ileri yaşta baba olma anlamına gelmektedir. Yurt dışında sperm bankaları, sperm donasyonu için 50 yaşın üzerindeki erkekleri kabul etmemektedir. Bunun nedeni, erkeklerin sperm kalitesinin yaşla birlikte düşmesidir. Peki, erkekler yaşlandıkça fonksiyonel olarak hangi değişimlerle karşılaşmaktadırlar?
- Testosteron seviyeleri: 40 yaşından itibaren her yıl ortalama yüzde 1 oranında azalma göstermektedir.
- Sperm üretimi: Yaşlanmaya rağmen sperm üretimi kısmen aynı seviyede devam edebilir.
- Sperm hareketliliği: Yaş ilerledikçe sperm hareketliliği zamanla azalır.
- Meni yoğunluğu: Meni yoğunluğunda azalma gözlemlenir.
- Sperm DNA hasarı: Yaşlanma ile birlikte sperm DNA hasarının artış gösterdiği bilinmektedir.
Bu değişimlerin yanı sıra, sertleşme sorunları, kadının yaşının ilerlemesi ile doğurganlığın azalması ve cinsel birleşme sıklığının düşmesi gibi faktörler, erkeklerin yaşlanmasının çocuk sahibi olma üzerindeki etkisini anlamayı zorlaştırmaktadır. Normal bir erkekte her kalp atışı ile birlikte yaklaşık 1000 sperm üretilmektedir. Ancak yaş ilerledikçe bu yoğun sperm üretimindeki kalite kontrolü zorlaşmaya başlar.
Sperm kromozomal anormallikleri, özellikle seks kromozomları olan X ve Y kromozom anomalilerinin artışıyla birlikte görülmektedir. Bu durum, çocuklarda XXY Klinefelter sendromu veya XYY sendromu gibi genetik hastalıkların daha fazla ortaya çıkmasına neden olabilir. Ayrıca, tek gen hastalıklarında da bir artış söz konusu olup, bu nadir görülen hastalıklar çocuklarda ağır doğumsal hastalıklara yol açabilir.
Erkeğin Yaşı ve Gebelik Üzerindeki Etkileri
Erkek yaşı, döllenme gerçekleştiği takdirde gebelikle ilgili çeşitli sonuçlara yol açabilmektedir:
- 50 yaşının altındaki erkeklere göre, düşük oranı iki kat daha fazla gözlemlenmektedir.
- 32 haftanın altında erken doğum olasılığı ve çocuk ölümlerinin genç erkek eşlere göre 2 kat arttığı görülmektedir.
Döllenme ve gebeliğin oluşması durumunda, sağlıklı bir gebeliğin devamı açısından ileri yaşta baba olmanın olumsuz etkileri de gözlemlenmektedir. Son yıllarda yapılan araştırmalar, ileri yaşta baba olanların çocuklarında büyüme çağında ve ilerleyen yaşlarda bazı bilişsel bozuklukların, örneğin şizofreni (5 kat), otizm (4 kat), bipolar bozukluk (2 kat) ve dikkat eksikliği gibi durumların artış gösterdiğini ortaya koymuştur.
Bu nedenle, 40 yaşına ulaşmadan çocuk sahibi olma isteği artırılmalıdır. Erkeklerin de biyolojik bir saati olduğunu unutmaması ve 40’lı yaşları beklemeden çocuk sahibi olmayı düşünmeleri önemlidir. Genel olarak risk çok yüksek olmasa da, genç erkeklerle kıyaslandığında bu riskin belirgin bir şekilde arttığı aşikardır. Günümüzde, erkeklerde yaşla birlikte sperm kalitesini etkileyen durumları önceden belirlemeye yardımcı olacak testler mevcut değildir. İleri yaşta baba olma durumunda, endişeleri olan çiftler için riskli gebelik takibi yapılması önerilmektedir. Ayrıca, anne adayının hamilelik sürecini düzenli olarak takip ettirmesi ve gerektiğinde genetik testlerin uygulanması da büyük önem taşımaktadır.
