36 Yaşındaki Zoe’nin Bağırsak Kanseri Hikayesi
Birleşik Krallık’ın Berkshire bölgesinde yaşayan 36 yaşındaki Zoe Gardner-Lawson, geçtiğimiz yılın ağustos ayında aniden belinde hissettiği ağrıyla sarsıldı. Genellikle sağlıklı bir yaşam süren ve kendini her daim zinde hisseden Zoe, bel ağrısı hissettiğinde endişelendi ve aile hekiminden telefonla randevu aldı. Ancak, bir ay boyunca yaşadığı ağrılar giderek kötüleşmesine rağmen, kendisine defalarca antibiyotik reçete edildi. Üçüncü doz antibiyotiği almasına rağmen, durumunda bir iyileşme olmadı; aksine, ağrıları daha da kötüleşti. Kendini çok kötü hissediyor, sırt ağrısı karnına doğru yayılıyordu.
Eylül ayında, ağrılarından ötürü yatağa bağımlı hale gelince, aile hekimi onu acil servise gitmesi için yönlendirdi.
BAĞIRSAĞINDA BEŞ CM TÜMÖR BULUNDU
Hastanede yapılan ilk muayenelerde doktorlar, Zoe’nin karnında sıvı birikimi olduğunu düşündü. Yapılan testler, genç kadının böbrek taşı olabileceğini gösterdi, ancak tüm vücut CT taramasının ardından doktorlar, bağırsağında 5 cm’lik bir tümör olduğunu tespit etti. Tümör, karaciğerine, karın içi zarına ve mide lenf düğümlerine yayılmıştı. Sonunda, en ciddi tür olan dördüncü evre kolon kanseri teşhisi kondu. Şu anda beşinci kemoterapi seansına hazırlanan Zoe, bağırsak kanseri tarama yaşının 30’a düşürülmesi için çağrıda bulunuyor.
Zoe, yaşadığı korkunç süreci Daily Mail’e şöyle anlattı: “Doktorum Jamie Murphy, teşhisimden önce dört yıla kadar bu tümörle yaşayabileceğimi söyledi. Bunu duymak gerçekten korkunç bir şeydi.” Ayrıca, doktorların kendisinin henüz ölümcül bir teşhis için çok genç olduğunu, her şeyin önümüzdeki birkaç yıla bağlı olduğunu belirtti. Planlarına göre altıncı kemoterapi turunu tamamladığında, hastalığa iyi bir yanıt vermiş olabileceğini umuyor.
Londra’nın merkezindeki Cleveland Kliniğine nakledildikten sonra, Ekim ayında tümörün mümkün olan en büyük kısmını çıkarmak için dört saatlik bir ameliyat geçirdi. Daha sonra, ek tedavi gerekeceği söylendi. Eğer her şey yolunda giderse, kalan mide lenf düğümlerini ve karaciğerindeki iki tümörü aldırmak için ikinci bir ameliyat gerekebilir.
Birleşik Krallık’ta her yıl yaklaşık 44.000, ABD’de ise 142.000 bağırsak kanseri vakası kaydediliyor. Her iki ülkede de en sık görülen dördüncü kanser türü bağırsak kanseridir.
BAĞIRSAK KANSERİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bağırsak kanseri belirtileri arasında sürekli ve yeni ishal veya kabızlık gibi bağırsak hareketlerinde değişiklikler, dışkılama ihtiyacında artış veya azalma, dışkıda kan bulunması, mide ağrısı, midede bir yumru, şişkinlik, beklenmedik kilo kaybı ve yorgunluk yer alır. Bu belirtileri yaşayan herkesin, tavsiye almak üzere aile hekimine başvurması önemlidir. Zoe, eğer kendisine daha önce dışkı testi önerilmiş olsaydı, doktorların kanserini yıllar önce tespit edebileceğine inanıyor. “Hastalığım daha erken teşhis edilseydi, tedavisi çok daha kolay olurdu.” diye ekliyor.
Bağırsak kanseri teşhislerinin büyük çoğunluğu 50 yaş ve üzerindeki bireyleri etkilerken, daha genç yetişkinlerdeki teşhislerin son 30 yılda yüzde 50 oranında arttığı gözlemlenmiştir. Cancer Research UK, Birleşik Krallık’taki bağırsak kanseri vakalarının yarısından fazlasının (yüzde 54) önlenebilir olduğunu tahmin ediyor. Doktorlar, obezite, aşırı antibiyotik kullanımı, aşırı işlenmiş gıdalar, cep telefonu radyasyonu ve içme suyundaki görünmez plastik parçacıklarının potansiyel tetikleyiciler arasında olduğunu belirtmektedir.
GENÇLERDE BAĞIRSAK KANSERİ ARTIYOR
Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Göral, bağırsak kanseri vakalarının son yıllarda genç popülasyonda neden bu kadar arttığını şöyle açıklıyor: “Hastalık, birkaç yıl öncesine kadar 50 yaşından sonra gözlemleniyordu; ancak son zamanlarda adeta ‘bir salgın gibi’ daha genç bireylerde ortaya çıkmaya başladı. Amerikan Kanser Derneği’nin (ACS) geçtiğimiz Mart ayında yayınladığı rapora göre, her beş yeni bağırsak kanseri vakasından biri (hem kolon hem de rektum kanseri) 40’lı yaşların başında ya da daha genç kişilerde teşhis edilmektedir.”
Kalın bağırsak kanserinin daha erken yaşlarda görülmeye başladığını ancak sebebinin tam olarak bilinmediğini vurgulayan Göral, genetik faktörlerin önemli bir rol oynadığını, ayrıca asitli, şekerli ve kalorisi yüksek gıdaların, hareketsiz yaşam tarzının, sebze ve meyve tüketiminin az olmasının, lifli gıdaların yeterince tüketilmemesinin, sigara kullanımının ve mikrobiyatanın bozulmasının da etkili olabileceğini belirtiyor.
İngiltere, ABD, Fransa, Avustralya, Kanada, Norveç ve Arjantin dahil olmak üzere 24 ülkede, 25-49 yaş aralığındaki kolon kanseri hastalarının oranında son on yılda önemli bir artış gözlemlenmiştir.
BAĞIRSAK KANSERİNDEN KORUNMA YOLLARI
Prof. Dr. Vedat Göral, bağırsak kanserinden korunmak için dikkat edilmesi gereken unsurları şöyle sıralıyor:
- Kırmızı et tüketimini azaltarak, bol sebze ve meyve, lifli gıdalar ile balık tüketilmelidir.
- Gereksiz yere kullanılan antibiyotikler ve ağrı kesiciler, bağırsak mikrobiyatasını olumsuz etkilemekte ve ileriki yıllarda kalın barsak kanserine sebep olabilmektedir. Bu nedenle, gereksiz antibiyotik kullanımından kaçınılmalıdır.
- Sigara ve alkol tüketimi mutlaka kesilmeli, stresten uzak durulmalıdır.
- Düzenli olarak her gün yürüyüş yapmak, bağırsak kanseri riskini %8-9 oranında azaltır.
- Haftada 3 kez düzenli olarak bulgur pilavı yemek, kolon kanseri riskini %8-10 oranında azaltmaktadır.
- Kalın bağırsak kanseri, diyabet ile ilişkilidir. Şeker hastalığı tedavi edilmezse, kanser sıklığında artışa neden olabilir.
- Aşırı kilolu veya obez olmak, riski artırdığından, ideal kilonun korunması gerekmektedir.
- Fiziksel olarak aktif olmak ve düzenli spor yapmak önemlidir.
- İşlenmiş gıdalar ve aşırı kırmızı et tüketiminden kaçınılmalıdır.
Her yıl 20 bin kişi bağırsak kanseri tanısı almaktadır. Türkiye’de bağırsak kanseri, erkeklerde daha sık görülmekte olup, kadınlarda ise daha az oranda rastlanmaktadır. Tüm kalın bağırsak kanseri vakalarının yaklaşık %10’u 50 yaş altında gelişmektedir. Kolonoskopi, 45 yaş ve üzerindeki herkes için önerilmektedir; bu sayede kansere neden olan poliplerin tespit edilip alınması sağlanabilir.
Sonuç olarak, erken evrede teşhis edilen kalın bağırsak kanserleri büyük ölçüde tedavi edilebilir niteliktedir ve tarama programlarının uygulanmasıyla hastalığın görülme sıklığı ve ölüm oranları üzerinde olumlu etkiler elde edilebilmektedir.
