Tianwen-1 Keşif Aracı ve Uzay Çalışmaları
Tianwen-1 keşif aracı, Temmuz 2020’de Wençang Uydu Fırlatma Merkezi’nden Long March 5 roketiyle fırlatıldı. Bu araca ait olan inişin Şubat 2021’de gerçekleşmesi bekleniyor. İnişin öncesinde, kızıl gezegenin atmosfer koşullarını incelemek amacıyla yörüngede 2-3 ay boyunca dolanması planlanıyor.
Covid-19 ile Mücadele ve Bilimsel Gelişmeler
2020’nin getirdiği salgın karmaşası 2021 yılında da devam edecek olsa da bilim dünyası, Covid-19’u sonlandırmak adına tüm hızıyla çalışmalara devam ediyor. Bilimsel araştırmalar, yalnızca Covid-19 ile sınırlı kalmayıp çevre, iklim, uzay çalışmaları ve daha pek çok alanda sürdürülmeye devam edecek. Aşı çalışmaları, tıbbi gelişmeler ve bilimsel keşifler, 2021 yılı boyunca yoğun bir şekilde gündemde olacak.
İklim Krizi ve Küresel Hedefler
İklim Krizi 2021 yılı, iklim değişikliği bakımından kritik bir dönem olacak. ABD’nin yeni Başkanı Joe Biden, 20 Ocak’ta görevi devraldıktan sonra, ülkesinin küresel ısınmaya karşı mücadelede tekrar liderliğe soyunacağını ve Paris İklim Sözleşmesi’ne yeniden katılacağını duyurdu. Donald Trump yönetiminin bu sözleşmeden çekilmesiyle birlikte, Biden’ın bu kararı büyük bir değişim olarak değerlendiriliyor.
Birleşmiş Milletler’in İklim Konferansı, Kasım ayında İskoçya’nın Glasgow kentinde gerçekleştirilecek. Bu konferansta, 2015’teki Paris Sözleşmesi’nden bu yana ilk kez ülkelerin sera gazı emisyonlarını azaltma yönünde yeni hedefler belirlemesi bekleniyor. Avrupa Birliği ve Çin, 2050-2060 yıllarına kadar sıfır karbon hedefleri koyduklarını açıklamıştı. Bilim insanları, Biden’ın da ABD için benzer bir hedef belirleyip belirlemeyeceğini merakla izliyor.
COVİD Dedektifleri: Salgının Kaynağını Araştırmak
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Covid-19 salgınının kaynağını tespit etmek amacıyla Ocak 2021’de bir görev gücü oluşturdu. Uzmanlardan oluşan bu grup, virologlar, halk sağlığı uzmanları ve hayvan sağlığı araştırmacılarını içerecek şekilde, 2019’da ortaya çıkan SARS-CoV-2 virüsünün yayılmaya başladığı Wuhan kentinde incelemelerde bulunacak.
Huanan pazarında yapılacak araştırmalar, virüsün çıkış noktasını belirlemeye yönelik önemli bilgiler sağlayabilir; ancak bu süreç yıllar alabilir.
Aşılar ve Salgınla Mücadele
Aşılar ve Salgın Covid-19’a karşı geliştirilen aşıların bir kısmı 2020’de onaylanarak kullanılmaya başlandı. 2021 yılında ise yeni birçok aşının ne kadar etkili olduğu netlik kazanacak. ABD’de Novavax ve Johnson & Johnson gibi ilaç şirketleri, faz üç klinik denemeleri üzerinde çalışırken, İngiltere’de Oxford Üniversitesi ile AstraZeneca’nın geliştirdiği aşıların sonuçları da bekleniyor.
Bu aşılar, bazı ülkelerde yaygın olarak kullanılmaya başlanan ancak -70 derece gibi çok düşük sıcaklıkta depolanması gereken, m-RNA teknolojisine dayanan Pfizer/BioNTech ve Moderna’nın aşılarından daha kolay dağıtılabilir. Novavax, 2019 sonunda İngiltere ve ABD’de gerçekleştirdiği ‘viral-spike-protein’ aşı denemelerinin sonuçlarını 2021 başlarında yayımlamayı planlıyor ve yılda iki milyar doz aşı üretebileceğini duyuruyor. Johnson & Johnson ise tek dozluk aşılar üzerinde çalışıyor.
Bilimsel Yayınlara Açık Erişim
Bilimsel Yayınlara Açık Erişim 2021’de, bilim alanındaki yayınlar büyük bir merakla izlenecek. Dünyanın en büyük araştırma finansörlerinin organize ettiği iki yıllık açık erişim projesi hayata geçirilecek. Wellcome Trust, Bill ve Melinda Gates Vakfı ve NWO, Ocak ayından itibaren finanse ettikleri araştırmaların sonuçlarının kamuya açık olacağını taahhüt ediyor.
Plan S adı verilen bu girişim, dergi aboneliğini ortadan kaldırarak herkesin bilimsel yayınlara erişimini artırabilir. Bu projede, birçok bilim dergisi yanı sıra Nature dergisi de yer alacak.
Kök Hücre Araştırmaları ve Etkileri
Kök Hücre Çalışmaları Kök hücre alanında çalışan araştırmacılar, Uluslararası Kök Hücre Araştırmaları Derneği’nin (ISSCR) güncellenmiş rehberini bekliyor. Bu güncelleme, dört yıl önce yayımlanan son rehberin ardından gelecek ve laboratuvar ortamında üretilen ‘insan embriyosu şeklindeki yapılar’ üzerine araştırmalara da yer verecek.
Mevcut yasalar, laboratuvar ortamında yapılan döllemeden sonraki 14 gün için araştırmalara izin verirken, bu sürenin uzatılması, bilim insanlarının bazı hamileliklerin neden düşükle sonuçlandığını daha iyi anlamalarına yardımcı olabilir.
Alzheimer İlacı Üzerine Gelişmeler
Alzheimer İlaçları ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), Alzheimer hastalığını yavaşlattığı belirtilen ilk ilacın tedavide kullanımına onay verip vermeyeceğine karar verecek. Biogen tarafından üretilen aducanumab, amiloid adı verilen yapışkan beyin proteinlerine yapışan bir antikor. Bilim insanları, hastalığın tetiklenmesinin bu proteinlerle ilgili olduğunu düşünüyor.
Ancak ilacın etkinliği konusunda farklı veriler mevcut. Faz 3 aşamasındaki iki klinik deneyden çelişkili sonuçlar elde edildi. FDA’nın oluşturduğu bağımsız kurul, ilacın etkinliğine dair yeterli verinin olmadığını belirtiyor. Mevcut Alzheimer ilaçları, hastalığın ilerlemesini engellemekten ziyade, bilişsel semptomları tedavi etmeye yönelik.
Mars’a Yolculuk ve Uzay Keşifleri
Mars Trafiği 2021’de, Çin’in uzay bilimindeki iddialı gündemi devam ediyor. İnsansız bir uzay roketi olan Tianwen-1, Şubat ayında Mars’a iniş yapacak. Bu araç, Mars’ta su ve yaşam belirtilerini aramak üzere tasarlandı ve 13 farklı cihazla donatıldı.
Eğer bu görev başarılı olursa, Çin’in kızıl gezegen üzerindeki ilk keşfi olacak. Ayrıca, Birleşik Arap Emirlikleri ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından gönderilen uzay araçlarının da aynı zaman diliminde Mars’a ulaşması bekleniyor.
James Webb Uzay Teleskobu
En Büyük Uzay Teleskobu Duyurulacak NASA tarafından geliştirilen James Webb Uzay Teleskobu, Ekim ayında tanıtılacak. “Şimdiye kadar yapılmış en büyük, en güçlü ve karmaşık uzay teleskobu” olarak adlandırılan Webb, 8,8 milyar dolar değerinde ve Hubble Teleskobu’nun başarılarını tekrarlamayı amaçlıyor.
Webb, Hubble’dan daha fazla dalga boyunu kapsayacak şekilde tasarlandı. Böylelikle bilim insanlarının evrenin derinliklerine daha kapsamlı bir şekilde bakmasına olanak sağlaması bekleniyor.
Radyo Astronomisi ve Dalgalanma Etkisi
Dalgalanma Etkisi Radyo astronomi uzmanları, yerçekimi dalgalarını tespit etmenin yeni yollarını arıyor. Uzmanlar, titreşen nötron yıldızlarını işaretçi olarak kullanarak çalışmalarını sürdürüyor. Avrupa, Kuzey Amerika ve Avustralya’daki ekipler, bu yıldızlardan gelen sinyalleri zamanlayarak, süper kütleli kara delik çiftlerinin ürettiği dalgaları tespit etmeye çalışıyor.
Brexit ve Bilimsel Belirsizlikler
Brexit Bilmece Avrupa Birliği ve Birleşik Krallık arasında bir ticaret anlaşması sağlansın ya da sağlanmasın, Brexit süreci bilim insanları için araştırma finansmanı ve diğer birçok konuda belirsizlik yaratmaya devam ediyor. Bu belirsizliklerin 2021 yılı boyunca da devam etmesi bekleniyor.
