20 Yaş Dişleri ve Çene Sağlığı Üzerine Bilgiler
Çene Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Serhat Yalçın, 20 yaş dişlerinin ağızda en son süren dişler olduğunu belirtmektedir. Bu dişler, çenenin arka kısmında, her iki tarafta olmak üzere toplamda dört adet bulunur; iki diş üstte, iki diş alttadır. Dişler, bulundukları konum ve işlevlerine göre farklı kategorilere ayrılmaktadır. Keskin yapıya sahip olan ön dişler, yiyecekleri parçalamakla görevliyken, arka dişler ise besinleri öğütme işlevini üstlenir. 20 yaş dişleri de aynı zamanda bu öğütücü dişler arasında yer alır. “Üçüncü büyük azı dişi” veya “akıl dişi” olarak da adlandırılan bu dişler, genellikle 18-24 yaş aralığında çıkmaktadır. Ancak bazı bireylerde geç yaşlara kadar çıkmayabilir veya gömülü kalabilir.
İnsanoğlunun çene yapısı zamanla değişim göstermiştir. Çene Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Serhat Yalçın, bu değişimin beslenme alışkanlıklarının evrimi ve çene yapısındaki küçülme ile ilgili olduğunu ifade etmektedir. Anadolu’da yapılan arkeolojik kazılarda, eski çağlarda yaşamış bireylerin iskeletlerinin %80’inde 20 yaş dişlerinin bulunduğu tespit edilmiştir. Günümüzde, ağızda yeterli yer bulamayan ve fonksiyon sağlayamayan 20 yaş dişleri genellikle gömük veya yarım çıkmış bir şekilde kalmaktadır. Bu durum, diş etinde ve kulakta ağrı, ağız hareketlerinde kısıtlama gibi rahatsızlıkların ortaya çıkmasına neden olabilir.
Gömülü kalan 20 yaş dişleri, temizlik açısından zorluklar yaratmaktadır. Bu dişlerin arka kısımda bulunmaları nedeniyle genellikle iyi temizlenemezler; bu da çürüme, iltihaplanma ve bazen de kist oluşumuna yol açabilir. Özellikle 2’nci büyük azı dişlerinde sık sık çürük ve diş eti iltihabı görülebilir. Ayrıca, bu kistler zamanla büyük boyutlara ulaşabilir ve dişin sürmemesi durumunda etrafında çeşitli tümörlerin oluşmasına sebep olabilmektedir.”
20 Yaş Dişlerinin Çekilmesi Gereken Durumlar
Prof. Dr. Serhat Yalçın, 20 yaş dişleriyle ilgili sorun yaşayan bireylerin yaşadığı bazı şikayetlerin, antibiyotik tedavisi ile hafifletilebileceğini ancak kesinlikle geçmeyeceğini vurguladı. Klinik ve radyolojik muayenede sorun teşkil eden dişlerin, bir çene cerrahı tarafından mutlaka çekilmesi gerekmektedir. Aşağıdaki durumlarda 20 yaş dişlerinin çekimi kaçınılmaz hale gelir:
- Gömük veya yarı gömük dişlerin etrafında enfeksiyon oluşması,
- Gömük olmamasına rağmen gerekli temizliğin sağlanamaması nedeniyle çürüme ve diş eti hastalığının oluşması,
- Sürmeye devam eden 20 yaş dişinin yanındaki dişe baskı yaparak ağrı oluşturması,
- Sürmeye devam eden 20 yaş dişlerinin ön dişlerde çapraşıklık yaratması,
- 20 yaş dişinin çevresinde kist ve tümörlerin oluşması,
- Ortodontik tedavi sonrası nüksün önlenmesi.
Gömülü Diş Çekiminden Korkmamalısınız
20 yaş dişi veya dişleri gömülü olan bireyler, bu dişlerin çekimi konusunda sıklıkla kaygı yaşamaktadır. Prof. Dr. Yalçın, “Çevrelerinden duydukları 20 yaş diş çekimi efsaneleri, tedirginliklerini artırıyor. Oysa bu işlem, sanıldığı kadar korkutucu değildir. Deneyimli bir çene cerrahı tarafından yapılacak çekim işlemi, genellikle sorunsuz bir şekilde tamamlanır.” şeklinde açıklama yaptı.
20 yaş dişlerinin çekimi, lokal anestezi altında gerçekleştirilir. Aşırı korku ve endişe yaşayan hastalarda sedasyon veya genel anestezi de tercih edilebilir. Gömük 20 yaş dişleri çekilirken, yumuşak doku ve ardından dişin etrafındaki kemik dokusu kaldırılır. Bazen diş, küçük parçalara ayrılarak parçalı bir şekilde çıkarılır. Dişin etrafındaki kemik kaldırıldığında, özel cerrahi aletler kullanılarak çeneden çıkartılabilir. Çekim işleminin ardından oluşan boşluk detaylı bir şekilde temizlenir ve yumuşak doku dikişlerle kapatılır. İyileşme sürecinde hastalara antibiyotik veya ağrı kesici önerilmektedir.”
