Türk Alman Jinekoloji Kongresi
14. Türk Alman Jinekoloji Kongresi, Türk Alman Jinekoloji Eğitim, Araştırma ve Hizmet Vakfı (TAJEV) öncülüğünde Antalya’da büyük bir katılımla gerçekleştirildi. Kongrede, ABD Yale Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kutluk Oktay, menopoz üzerine yapılan güncel çalışmalara dair önemli bilgiler paylaştı.
Menopoz Yaşı Yükseliyor
Prof. Dr. Oktay, menopozu önleme ve geciktirme konusunda yeni buluşlar ve ileri teknolojilerden bahsetti. Bir kadının hayatı boyunca yaklaşık 500 kez yumurtlama gerçekleştirdiğini vurgulayan Oktay, “Doğuştan 50 yaşına kadar her ay yaklaşık 2 bin yumurtanın kaybolduğunu biliyoruz. Eğer 35 yaşında yumurtalıklarınızın üçte birini dondurursanız, menopoz dönemine yaklaştığınızda bu dondurulmuş yumurtaları aşamalı olarak naklederek menopoz yaşını 50 değil, 60’a çıkarabiliriz. Şu anda over dokusunun dondurulması alanında gelişmeler kaydediliyor.” şeklinde konuştu.
Doğurganlığın Korunmasında Kısıtlamalar
Türkiye’de doğurganlığın korunması konusunda mevcut kısıtlamalara dikkat çeken Oktay, “Sağlık Bakanlığı’nın uyguladığı düzenlemeler nedeniyle menopozun geciktirilmesi için tıbbi bir neden veya yumurta rezervinde düşüklük olması gerekiyor. Bu durum, etkinliği de azaltıyor. Kadınlarımıza vücutlarını kontrol etme konusunda daha fazla özgürlük tanıyan uluslararası standartlara uygun bir yönetmelik getirilmesi şart. Aksi takdirde insanlar bu tür hizmetler için başka ülkelere gitmek zorunda kalıyorlar.” dedi. Oktay, ayrıca “Eğer bir kadının eşi sperm üretmiyorsa, tanımadığı bir erkekten sperm alarak tüp bebek yapabilir. Ancak erken menopoza giren kadınlar için yumurta bağışı yapmamız mümkün değil, çünkü Türkiye’de bu yasal değil. Bu konuda siyasi boyutlar da mevcut.” şeklinde ekledi.
Çocuklarda Son Durum
Menopozu geciktirmenin yanı sıra, kanser tedavisi gören çocuklarda yumurta nakli gerçekleştirdiklerini belirten Oktay, Cumhuriyet’in “Yumurta nakli erişkinlerde mi yoksa çocuklarda mı daha fazla?” sorusunu şu şekilde yanıtladı: “Oransal olarak erişkinlerde daha fazla. 9 yaşında dokusu dondurulan çocuklar var; bu çocukların doğal olarak ergenliğe girmesini sağlamak için bu uygulamayı yapıyoruz. Örneğin, anne ve baba, çocuklarının doğal yollarla ergenliğe girmesini istemiş ve bu nedenle 9 yaşında kemoterapi öncesinde yumurtalarını dondurmuşuz.”
Kemoterapi Yumurtaları Öldürüyor
Çocuklarda kemoterapi veya radyoterapi öncesinde yumurta dokusu alınmasının önemine değinen Oktay, “Kemoterapi, daha yaygın bir tedavi yöntemidir. Yaptığımız çalışmalara göre, bazı kemoterapi ajanları DNA yapısında kırıklara yol açarak yumurtaların ölmesine neden oluyor. Bu nedenle kemoterapi, radyoterapiye oranla daha fazla kullanıldığından, yumurtaların ölümü de yaygın hale geliyor.” şeklinde konuştu.
Menopozun Getirdiği Hastalıklar da Ertelenecek
Prof. Dr. Kutluk Oktay, menopoz yaşının yükseltilmesi ile birlikte osteoporoz gibi menopozun getirdiği hastalıkların da ertelenebileceğini ifade etti. Menopoz sonrası kadınlarda kemik erimesini önlemek için sentetik hormonlarla müdahale ettiklerini, ancak bu hormonların birçok yan etkisi bulunduğunu vurguladı. Oktay, “Her kadın sentetik östrojeni tercih etmiyor. Kan pıhtılaşması ve meme kanseri gibi ciddi yan etkiler var. Biz, bu yan etkilere girmeden menopozu geciktirip bu hastalıkların ortaya çıkışını ertelemek istiyoruz.” dedi.
Menopoz Nedir?
Menopoz, bebeklik, ergenlik ve cinsel olgunluk gibi hayatın doğal bir dönemidir. Menopoz döneminde yumurtalıklardaki (overler) folikül sayısı azalır ve buna bağlı olarak östrojen üretimi de düşer. Zamanla östrojen üretimi durur ve yumurtalıklar küçülmeye başlar. Bu sürecin sonucunda adet döngüsü sona erer ve üreme yeteneği kaybolur.
- Premenopoz: İlk belirtilerin görüldüğü dönemden menopoza kadar olan süreyi kapsar. Yumurtalıklarda folikül aktivitesi yavaşlar ve adet döngüleri düzensizleşir. Bu süreç birkaç ay veya yıl sürebilir.
- Menopoz: Kadının en son adet kanamasının görüldüğü dönemdir.
- Postmenopoz: Menopozdan sonra yaşlılık dönemine kadar süren 6-8 yıllık süreçtir. Bir kadının postmenopoz olabilmesi için 12 ay boyunca adet görmemiş olması gerekmektedir.
Over, kadın üreme sisteminin önemli bir parçasıdır ve rahmin her iki yanında, alt karın bölgesinde yer alır. Menstrüel döngünün bir parçası olarak, overler her 28 günde bir yumurta serbest bırakır.
Kemoterapi, ilaçla (Sitotoksik) tedavi anlamına gelir ve genellikle kanser hücrelerini hedef alan kanser ilaçlarının kullanıldığı bir tedavi yöntemidir. Kanserin türüne göre kemoterapinin amaçları, yan etkileri ve uygulama süresi değişiklik gösterebilir.
Radyoterapi, kanser hastaları için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Yüksek dozda radyasyon enerjisinin tedavi amacıyla kullanılması, ‘radyoterapi’ veya ‘ışın tedavisi’ olarak adlandırılmaktadır.
