Levant bölgesinde yapılan kapsamlı bir araştırma, Neandertaller ve çağdaş insanların yaklaşık 120 bin ile 55 bin yıl evvel bu bölgede yaşamış olduğu periyotta ölülerini gömme konusunda eşsiz bir davranış sergilediklerini ortaya koydu.
İki tıbbın de biyolojik ve fizikî özellikleri birbirinden farklı olsa da, malzeme kültürleri ve ömür biçimleri büyük benzerlikler gösteriyordu. Lakin, gömüt uygulamalarında gözlemlenen farklılıklar, bu iki tıbbın mevte ve öte dünyaya bakış açılarında kıymetli farklılıklar olabileceğini düşündürüyor.
İLK GÖMÜLER LEVANT’TA MI ORTAYA ÇIKTI?
Araştırmacılar, bu periyotta her iki çeşidin de ölülerini gömmeye başlamasının, gömme ritüellerinin birinci kere Levant’ta ortaya çıktığını yahut farklı coğrafyalarda bağımsız olarak geliştiğini düşündürüyor. Bilhassa Neandertallerin açık alanda yapılan bir gömüt örneği olan Ein Qashish (EQ3) sitesi, bu hususta değerli bir bulgu olarak bedellendiriliyor.
FARKLI TİPLER, FARKLI GÖMÜ UYGULAMALARI
Çalışmada incelenen 37 doğrulanmış mezar, her iki cinsin de cinsiyet ve yaş ayrımı yapmadan ölülerini gömdüğünü gösteriyor. Fakat, Neandertallerde bebek ölümlerinin daha sık gömüldüğü dikkat çekiyor. Her iki cins de mezarlara çoklukla hayvan kemikleri üzere eşyalar bırakıyordu.
Ancak, daha ayrıntılı incelemeler, iki tıbbın gömme uygulamalarında değerli farklılıklar olduğunu ortaya koydu. Örneğin, Homo sapiens gömütleri ekseriyetle mağara girişlerinde yahut kaya barınaklarında, cenin durumunda bulunuyordu. Neandertal gömütleri ise daha çeşitli konumlarda ve mağara içinde yer alıyordu. Ayrıyeten, Neandertaller gömü sırasında taş kullanımı konusunda daha yaratıcıydı.
Araştırmacılar, bu periyotta gömü oranlarında beklenmedik bir artış olduğunu gözlemledi. Bu durum, bölgedeki nüfus artışı ve iklimsel değişikliklerle ilişkilendirildi. Lakin, yaklaşık 50 bin yıl evvel bu ağır gömme faaliyeti ansızın sona erdi.
Bu çalışma, Neandertallerin yok oluşuyla birlikte gömme uygulamalarının da sona ermesiyle ilgili kıymetli sorular ortaya koyuyor. İki tıbbın de vefata verdiği mana ve kültürel inançları hakkında daha fazla araştırma yapılması gerekiyor.
